Moord op Iraakse burgers doet denken aan Vietnam
De site Wikileaks publiceerde een paar dagen geleden een Amerikaans diplomatiek ambtsbericht waarin staat dat Amerikaanse soldaten in 2006 in Irak een aantal burgers, waaronder kinderen, hebben geëxecuteerd. Dergelijke berichten zijn schokkend, maar niet nieuw. Het doet denken aan de Vietnamoorlog (1957-1975) en het bloedbad van My Lai.
Op 16 maart 1968 doodden Amerikaanse soldaten meer dan 500 burgers in het dorpje My Lai, een dorp aan de oostkust van Vietnam. De wortels van het bloedbad zijn vergelijkbaar met de huidige situatie in Irak. In Vietnam opereerden de Amerikanen in een verdeeld land, waarbij nooit helemaal duidelijk was wie vriend of vijand was. De Vietcong, de Noord-Vietnamese militie, infiltreerde in dorpen en steden van Zuid-Vietnam. Niet alleen voor spionagedoeleinden, maar ook voor aanslagen, moord en sabotage. De Amerikanen raakten hierdoor gedesoriënteerd en moesten voortdurend op hun hoede zijn. Nergens was echte veiligheid, zelfs in bevriende steden niet. Veel Amerikaanse soldaten leefden voortdurend op het toppunt van hun zenuwen. Ook in Irak zie je eenzelfde situatie: niet weten wie vriend of vijand is en voortdurend gevaar lopen. Wanneer er dan een incident plaats vindt, is de kans reëel dat bij soldaten de stoppen doorslaan. In dit geval in Irak zouden de soldaten beschoten zijn vanuit een huis, waarna ze het huis binnenvielen en iedereen doodden. Hoewel de zaak in Irak nog onderzocht moet worden, is het verhaal in ieder geval heel goed voorstelbaar.
Moord, marteling en verkrachting
In maart 1968 kreeg de Amerikaanse inlichtingendienst te horen dat er in My Lai een bataljon van de Vietcong gelegerd zou zijn, en dat de burgers het dorp uit gevlucht waren. Met vier compagnieën vielen de Amerikanen het dorp aan, met de opdracht de Vietcong te doden en het dorp in brand te steken. Tijdens het onderzoek dat later werd ingesteld verklaarden sommigen dat ze eenvoudigweg “alles wat bewoog moesten doden”.
Het rapport bleek in iedere geval op één punt volledig onjuist. Er waren wel degelijk burgers in My Lai. Toen de Amerikanen na een inleidende artilleriebeschieting het dorp binnenvielen maakten ze geen onderscheid: ze schoten inderdaad op iedereen. Daarna liep het echt helemaal uit de hand. Burgers, waaronder kinderen en baby's, werden bij elkaar gehaald, in een greppel geduwd en doodgeschoten. Ook vonden martelingen, verkrachtingen en verminkingen plaats. Uiteindelijk landde een Amerikaanse helikopter tussen de soldaten en burgers, waardoor het schieten stopte. Maar toen waren nog slechts elf dorpsbewoners in leven.
In de doofpot, uit de doofpot
In eerste instantie werd het 'incident' doeltreffend in de doofpot gestopt. Een onderzoek van het leger repte over hoogstens 22 burgerslachtoffers, maar hield vol dat er ook 128 Vietcong-strijders waren gedood. Pas in november 1968 en september 1969 kwam de zaak in de openbaarheid doordat twee soldaten de zaak aankaartten bij de legerleiding en de president. De pers kreeg er lucht van en de legerleiding moest optreden. Maar uiteindelijk werd er maar één officier veroordeeld en werden een 25-tal anderen vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. In 1998 kregen de soldaten in de helikopter, die tussenbeide waren gekomen, de 'Soldier's Medal' van het Amerikaanse Congres: een onderscheiding voor soldaten die zichzelf hebben onderscheiden door moed 'bij acties zonder feitelijk conflict met de vijand.'
Verlies van thuisfront en aanzien
De My Lai affaire voedde de weerstand tegen de Vietnamoorlog. Het was één van de redenen dat de Amerikaanse troepen over zee hun 'thuisfront' verloren. Terugkerende soldaten werd toegebeten dat zij zeker ook een 'babymoordenaar' waren. Het schaadde ook het aanzien van de Verenigde Staten, en speelde de propaganda van de Noord-Vietnamezen in de kaart.
Hoewel de schaal van de moord in My Lai veel groter was dan nu mogelijk het geval is in Irak, zijn de omstandigheden vergelijkbaar. Onderzoek moet nu uitwijzen of de gebeurtenissen die Wikileaks meldt ook daadwerkelijk zo hebben plaatsgevonden. Maar gecombineerd met berichten van eerdere Excessen, zoals Abu Graib, laat het zien dat een 'schone oorlog' in feite niet bestaat.
