Vikingen droegen geen gehoornde helmen

Bij de naam Viking denken de meeste mensen aan Scandinavische ontdekkingsreizigers, krijgers en piraten mét gehoornde helm, die van de 8e tot de 11e eeuw verkennings- en plundertochten uitvoerden in Europa.  Er is echter geen bewijs dat Vikingen daadwerkelijk zulke helmen droegen. De lange hoorns zouden hen zelfs belemmeren in de strijd. Maar waar komt dit historisch misverstand dan vandaan?

Het is niet geheel zeker waarom de Vikingen ervoor kozen om verkennings- en plundertochten uit te voeren in Europa. Een theorie stelt dat er in hun thuislanden in Scandinavië niet meer genoeg voedsel was om de groeiende bevolking te onderhouden. Volgens andere theorieën hadden de Vikingen een tekort aan vrouwen. Het is in ieder geval zeker dat de Vikingen vanaf de 8e eeuw militaire expedities uitvoerden waarbij ze de Europese kust verkenden, steden innamen en handelsroutes opzetten.

Vikinghelmen

Hoewel de Vikingen erop voorbereid waren om de strijd aan te gaan, waren lang niet alle Vikingen van de krijgerklasse. Veel bemanningsleden die meevoeren op de zogenaamde drakenschepen, waren eenvoudige boeren die geen dure uitrusting konden betalen. Er zijn relatief weinig archeologische vondsten gedaan die kennis bieden over het wapentuig van de Vikingen. Het is echter zeker dat lang niet alle Vikingen helmen droegen. De meer vermogende Vikingen, die een uitgebreide wapenrusting konden betalen, deden dat wel, maar er zijn geen bewijzen dat Vikingen gehoornde helmen de strijd in droegen. Vikingen vochten vaak vanuit een smal schip en op land vochten ze schouder aan schouder. Bij zulke gevechten zouden de hoorns op de helmen alleen maar in de weg zitten. 

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Germanen

Het idee van Noorse krijgers met hoorns op hun helmen ontstond voor het eerst toen schrijvers in de klassieke oudheid de Germaanse volkeren beschreven. De Grieken en Romeinen waren onder de indruk van de vechtlustigheid van de noordelijke stammen. De Griekse historicus Plutarchus schreef dat zowel de Germaanse als de Keltische stammen de strijd aangingen met allerlei versiersels op hun helmen. Volgens hem waren dat niet alleen hoorns, maar ook vleugels en geweien. Archeologische vondsten uit Duitsland en Scandinavië bevestigen dit, maar de laatste vondsten dateren uit de 7e eeuw, ruim een eeuw voordat de Vikingen naar Europa voeren.

Romanticisme

Aan het einde van de 18e eeuw kwam het romanticisme op. Deze kunststroming zette zich af tegen de rationalisering van de natuur, die de opkomst van de wetenschap met zich meebracht. Met figuratieve afbeeldingen, zowel schilderijen als beeldhouwwerken, maar ook literatuur, werden uiterst poëtische schouwspellen afgebeeld. Romantische kunstenaars gingen op zoek naar historische gebeurtenissen om te kunnen gebruiken in het uiten van deze kunstvorm. De Viking werd een dankbaar onderwerp van de romantici en omdat er weinig bekend was over het voorkomen van de Vikingen, gebruikten zij bronnen uit de oudheid over de Germanen als voorbeeld. Zo kreeg de Viking zijn gehoornde helm.