Alexandrine Tinne: Ontdekkingsreizigster en pionier in de fotografie

'God dank, ik ben ten minste vrij.' In Den Haag choqueerde ze regelmatig de inwoners door haar opvallende voorkomen en gedrag. Ook was ze bekend als ontdekkingsreiziger en was ze één van de eerste Europeanen die de binnenlanden van Afrika bezocht. Maar misschien is ze nog wel bekender geworden omdat ze één van de eerste fotografen in Nederland was, en bovendien een hele goede. Alexandrine Tinne was op veel vlakken een pionier.

Alexandrine Tinne werd geboren in Den Haag op 17 oktober 1835. Ze kwam uit een zeer welgesteld milieu, omdat haar vader Philip Frederik Tinne veel geld verdiend had aan de handel in West-Indië. Haar moeder Henriëtte Maria Louise van der Capellen was de dochter van de in adel verheven Theodoor van Capellen. Haar vader stierf toen Alexandrine 8 jaar oud was. Hij liet een enorme erfenis na. Zij en haar moeder behoorden na zijn dood in één klap tot de rijkste mensen van Nederland.

Jeugd

Alexandrine groeide op in Den Haag en had niets op met de tijdsgeest en de aristocratische leefwijze van de mensen om haar heen. Ze droeg in tegenstelling tot ander jongen dames van adel opvallende kleren en wenste zich niet aan iemand te binden. Trouwen was voor haar uit den boze. Alexandrines moeder hield van reizen en zo reisde Alexandrine in 1854 met haar moeder naar Scandinavië. Daar leerde zij Adolf Frans Josef graaf von Königsmark kennen, met wie ze zich verloofde. Het jaar daarop kregen de twee ruzie en wilde Alexandrine hem nooit meer zien. Hij reisde haar later nog tot in Turkije na, maar tevergeefs.

Reizen en fotografie

In 1855 reisden Alexandrine en haar moeder naar Egypte en staken zelfs de Nijl over. Vervolgens bezochten Alexandrine en haar moeder via Turkije Syrië en Palestina, gebieden die als gevaarlijk bekend stonden. Ze verbleven een half jaar in Beiroet in een klooster, waar ze de islam bestudeerden. In 1857 kwamen ze weer terug in Den Haag. Hier hield Alexandrine zich vooral bezig met fotografie. De fotografie was pas in 1837 ontdekt en het duurde nog een aantal jaren voordat apparatuur voor particulieren beschikbaar was, dus hierin was ze een echte pionier.

Grote reis door Afrika

Het reizen bleef echter een grote aantrekkingskracht op Alexandrine en haar moeder uitoefenen. Ze vertrokken in 1861 opnieuw richting Egypte, nu met Alexandrines tante Addy erbij. Het reisgezelschap bestond overigens uit een hele karavaan. De familie nam verschillende bedienden en ook de honden mee. De fotoapparatuur van Alexandrine kostte in Afrika waarschijnlijk een hele kameel om te vervoeren. Vanuit Alexandrië trok de karavaan verder naar het zuiden, naar Khartoem, in Soedan.

Tijdens deze reis waren de weersomstandigheden zwaar, zodat tante Addy achter bleef in Khartoem. Alexandrines gezelschap trok verder Centraal-Afrika in, met als doel om de bron van de Nijl te vinden. Ondertussen was het regenseizoen in volle gang en werd bijna iedereen van de karavaan ziek door de kou die het gezelschap opliep. In 1864 stierf Alexandrines moeder en een aantal maanden later ook haar tante. Alexandrines karavaan ging terug naar Caïro, van waaruit de lijkkisten per schip naar Nederland werden vervoerd.

Alexandrines laatste bestemming

Alexandrine was echter vastberaden om niet naar huis terug te keren. Ze ondernam in 1867 een poging om met een expeditie dwars door de Sahara te trekken, maar dit mislukte. In 1869 begon haar laatste reis. Alexandrine interesseerde zich voor de Toearegs, een nomadenvolk dat in de Sahara leefde. Ze besloot hen op te zoeken en slaagde daarin. Op dat moment was Alexandrine overigens al heel beroemd, omdat ze één van de eerste vrouwelijke ontdekkingsreizigers was die zo ver Afrika in getrokken was. De beroemde ontdekkingsreiziger David Livingstone (1813-1873) spreekt in een van zijn boeken vol bewondering over haar. Ook deed Alexandrine in Centraal-Afrika baanbrekend wetenschappelijk onderzoek naar onder meer de planten die ze onderweg tegenkwam.

Bij de Toearegs bereikte Alexandrine haar laatste bestemming. De karavaan trok naar Wadi Chergui, gelegen in het huidige Tunesië. Daar werd de karavaan op 2 augustus 1869 overvallen door een groep Arabieren en  een andere groep Toearegs. Bij deze overval werd Alexandrine Tinne vermoord. Ze is 34 jaar oud geworden.