Henry Ford: Autoproducent voor de massa

“Ik zal een auto bouwen voor de massa.” Als vijftienjarige leerling van een smid moet hij rondkomen van nog geen 3 dollar per week, maar aan het einde van zijn loopbaan stond er meer dan 600 miljoen dollar op zijn bankrekening. Henry Ford realiseerde zijn droom met de productie van de Ford-T, de eerste auto die in massaproductie werd genomen.

Henry Ford werd geboren op 30 juli 1863 op een kleine boerderij in Michigan als de zoon van William Ford en Mary Litogot Ford. Zijn vader had gehoopt dat zijn oudste zoon later het familiebedrijf over zou nemen, maar Henry ontwikkelde al op jonge leeftijd een grondige hekel aan het boerenbestaan. Hij vond zijn eigen inspiratie en levensdoel in 1876, toen hij voor het eerst een wagen voorbij zag komen die niet werd voortgedreven door paarden, maar die reed op stoomkracht.

Voorliefde voor techniek

Ford besloot zich toe te leggen op de techniek en trad op vijftienjarige leeftijd in de leer bij een smid in Detroit. Per week verdiende hij 2,50 dollar, een loon dat hij nog wat verder aanvulde met zijn bijverdiensten als reparateur van horloges. Toch kon Ford na verloop van tijd niet meer rondkomen en zag hij zich genoodzaakt terug te keren naar de boerderij van zijn vader. Die bood hem een flink stuk grond aan, in ruil voor de belofte dat Henry zijn voorliefde voor techniek zou laten varen. De boerenzoon weigerde echter wederom en trad in 1891 in dienst bij de Edison Illuminating Company.

Quadricycle

Terwijl hij carrière maakte als elektrisch technicus bij de Edison Company bleef Ford zich in zijn vrije tijd bezig houden met de bouw van zijn eigen voertuig. Het eerste resultaat kwam op 4 juli 1896 met de succesvolle testrit van de Quadricycle, een wagentje van 225 kilo dat voorzien was van een tweetaktmotor. De naam van het ding was een verbastering van het Engelse woord voor fiets (bicycle), aangezien de banden van het voertuig simpelweg bestonden uit vier fietswielen. Desalniettemin slaagde Ford erin zijn Quadricycle te verkopen voor 200 dollar, zijn eerste winst als autoproducent.

Mislukte ondernemingen

Gesterkt door zijn succes met zijn eerste auto begon Ford in 1899 zijn eerste bedrijf, de Detroit Automobile Company. Door de hoge opstartkosten kon hij echter niet concurreren met de goedkopere Oldsmobiles, met als gevolg dat de onderneming al snel weer opgedoekt werd. Ford liet zich echter niet uit het veld slaan en begon twee jaar later de Henry Ford Company. Dit initiatief groeide wel uit tot een succes, maar onder druk van de aandeelhouders trok naamgever Ford zich in 1902 terug uit het bedrijf, dat vervolgens hernoemd werd tot de Cadillac Company.

Ford Motor Company

Onder het motto ‘drie maal is scheepsrecht’ deed Ford in 1903 nog een laatste poging om toe te treden tot de automarkt met de oprichting van de Ford Motor Company. De eerste auto die hij op de markt bracht was een ‘Model A’, die per exemplaar 750 dollar kostte. Ford besloot zijn auto’s te promoten door deel te nemen aan racewedstrijden en hij reed op 12 januari 1904 zelfs persoonlijk een nieuw wereldsnelheidsrecord op land door 147 kilometer per uur te rijden met de ‘Ford 999 Racer’. Verder vocht hij met succes het patent op de productie van automotoren aan, aangezien Ford zelf zijn eigen motoren had ontwikkeld. Naar eigen zeggen beschouwde Henry Ford zijn overwinning in deze zaak als de grootste prestatie in zijn carrière.

Model T

In de geschiedenisboeken staat de naam van Henry Ford echter vermeld om een van zijn andere grote prestaties: de introductie van de Ford Model T in 1908. Aanvankelijk ging deze auto naar de markt voor een prijs van 950 dollar, maar door de innovatiedrang van Henry Ford werd dit bedrag binnen enkele jaren bijna gehalveerd tot 490 dollar. De Amerikaanse autoproducent liet zijn auto’s namelijk bouwen volgens een nieuw concept: de lopende band. Iedere werknemer werkte daarbij niet aan de productie van één auto, maar verrichte één specifieke werkzaamheid aan vele auto’s.

Five dollar day

Op deze manier wist Ford de efficiëntie te verhogen en zijn personeelskosten laag te houden. Als compensatie voor het eentonige werk deed hij zijn werknemers de belofte van de ‘5 dollar workday’. Voor een achturige werkdag kreeg iedere fabriekswerker gegarandeerd 5 dollar betaald, meer dan het dubbele van het gemiddelde dagloon van 2,34 dollar. Dankzij deze belangrijke innovaties groeide de Ford-T uit tot een groot commercieel succes. Tegen het jaar 1927 waren er 15.458.781 exemplaren gebouwd en kon Henry Ford 658 miljoen dollar bijschrijven op zijn bankrekening.

Controverse

Toch was de uiterst succesvolle ondernemer Ford niet geheel onomstreden. Zo veroorzaakte hij in de jaren ’30 veel ophef met zijn felle bestrijding van de vakbonden en stond hij bovendien bekend als een fel antisemiet. Vanaf de jaren ’20 financierde Ford zelfs persoonlijk ‘The Dearborn Independent, een obscuur krantje waarvan de anti-Joodse columns uiteindelijk werden gebundeld tot het boekwerk ‘The International Jew: The World’s Problem’. Henry Ford overleed op 7 april 1947 op 83 jarige leeftijd.