Meestervervalser Han van Meegeren

De kunstwereld is totaal verrot. Wie gelooft dat hij voor 20.000 euro een echte Giacometti kan kopen, verdient het om bedrogen te worden.

Aldus Robert D., een Nederlandse kunstvervalser die ruim drie miljoen euro verdiend zou hebben met het reproduceren van bronzen beelden van Alberto Giacometti. Momenteel houdt de meestervervalser zich schuil in Thailand, omdat Interpol hem op de hielen zit. De opmerking van D. doet denken aan de affaire omtrent Han van Meegeren, die in 1947 uiteindelijk zichzelf als kunstvervalser ontmaskerde.  

Han van Meegeren had op zeer jonge leeftijd al veel belangstelling voor tekenen, schilderen en de werken van ‘Grote Meesters’. Er was in die tijd echter weinig vraag naar de ouderwetse manier van schilderen die Van Meegeren ambieerde, en zijn werk werd vaak afgewezen door kunstcritici. Op zoek naar erkenning besloot Van Meegeren daarom een werk van Vermeer na te maken. Als het werk dan erkend zou worden, zou hij zich als maker onthullen en zo invloedrijke critici als dr. Abraham Bredius een hak zetten.

Om deze actie te laten slagen kocht hij een echt 17e eeuws doek, maakte hij verf naar eeuwenoud recept en gebruikte hij hetzelfde type kwasten als Vermeer. Toen Van Meegeren ‘De Emmaüsgangers’ van Vermeer had nageschilderd, legde hij het werk een tijdje in een oven om de verf extra te laten uitharden. Ook rolde hij het doek om een stok, om zo ‘craquelé’ aan te brengen in de verflagen. Deze kleine barstjes vulde hij vervolgens met inkt, zodat het leek alsof er al eeuwen vuil in de scheurtjes zich had opgehoopt. Kunstkenner Bredius, die overtuigd was dat er nog veel onontdekte Vermeers moesten zijn, zag zijn theorie bevestigd en erkende de authenticiteit van het werk.

Van Meegeren was eigenlijk van plan om zijn fraude daarna te onthullen, maar kreeg plots een bod van Museum Boijmans Van Beuningen dat dermate hoog was, dat hij zich bedacht. Hij had bewezen dat de kunstwereld te goedgelovig was, en nu kon hij er nog rijk mee worden ook. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zette hij zijn activiteiten voort. Hij verkocht een van zijn vervalsingen zelfs aan Hermann Göring. Na de bevrijding werd dit werk aangetroffen in de villa van Göring, waarop Van Meegeren ervan werd verdacht ‘nationaal erfgoed’ te hebben verkocht aan de vijand. In 1947 werd hij daarom voor de rechtbank gedaagd. Hij besloot zijn fraude op te biechten, waardoor hij als held beschouwd werd, omdat hij de bezetter voor zoveel geld had opgelicht.

Dat de hedendaagse meestervervalser Robert D. ook als held de geschiedenisboeken in zal gaan lijkt onwaarschijnlijk. D. is van plan in elk geval tot 2018 voortvluchtig te blijven, omdat hij bij terugkeer naar Europa waarschijnlijk onmiddellijk gevangen gezet zal worden