Onafhankelijkheid van Tsjaad in 1960

Frankrijk trok in 1887 vanuit zijn koloniën aan de westkust van Afrika verder landinwaarts. Het veroverde de huidige Centraal Afrikaanse Republiek en twee jaar later kreeg Frankrijk het zuidelijke deel van Tsjaad in handen. Na een bijna tien jaar durende strijd tegen de Sudanese krijgsheer en slavenhandelaar Rabih Fadlallah had Frankrijk in 1900 in heel Tsjaad de macht. 

Frankrijk en de kolonies in Afrika

Frankrijk gebruikte Tsjaad voornamelijk als leverancier van ruw katoen en arbeiders voor in de zuidelijke koloniën. Tsjaad, Gabon, de Centraal Afrikaanse Republiek en de Democratische Republiek Congo werden in 1910 samengevoegd tot Frans Equatoriaal Afrika. Frankrijk wist Tsjaad nauwelijks effectief te besturen en te moderniseren, waardoor het land zich amper ontwikkelde. In 1946 benoemde Frankrijk Tsjaad tot territorium, waardoor het land zeggenschap kreeg in de Franse regering en de inwoners officieel Frans werden.

Tsjaad wordt onafhankelijk

Pas in de jaren ’50 kregen politieke partijen uit Tsjaad enige invloed in eigen land, daarvoor was het vooral de Franse politiek die het land bestuurde. De eerste verkiezingsuitslagen aan het begin van de jaren ‘50 gaven echter al een blik op de toekomst. De tegenstellingen tussen het christelijke en ‘rijke’ zuiden van Tsjaad en het armere islamitische noorden kwamen al duidelijk naar voren en zouden in de volgende decennia de voornaamste reden voor een burgeroorlog vormen. Vanaf 1956 kreeg Tsjaad meer onafhankelijkheid van Frankrijk. Zo kon het een eigen regering kiezen en was het vanaf 11 augustus 1960 geheel onafhankelijk.

Bewind van François Tombalbaye

François Tombalbaye had al voor de onafhankelijkheid veel van de politieke groeperingen in Tsjaad onder zijn leiding weten te verenigen. Door zijn populariteit was Tombalbaye een logische eerste president van Tsjaad. Twee jaar na zijn aantreden verbood hij andere politieke partijen dan zijn eigen Parti Progressiste Tchadien (PPT). Hij hief de regering op en startte een speciale rechtbank waar zijn tegenstanders berecht werden. Tombalbaye onderdrukte de bevolking van Midden- en Noord-Tsjaad. In 1965 kwamen die groepen in opstand tegen het regime, waarna Tombalbaye Frankrijk om hulp vroeg. Met de Franse troepen wist hij de opstand nog enigszins tegen te gaan en door toenadering tot de Libische leider Kaddafi lukte het hem de belangrijkste bondgenoot van de opstandelingen te vriend te houden. Tombalbaye gebruikte echter steeds meer geweld en verloor daardoor de steun onder zijn eigen aanhangers. Op 13 april 1975 werd Tombalbaye bij een staatsgreep vermoord.

Hissène Habré

Tsjaad verviel vervolgens in een burgeroorlog. Hissène Habré was van 1978 tot 1979 al een korte periode president geweest, voordat hij in 1982 opnieuw aan de macht kwam. Habré was opgegroeid in een koloniaal Tsjaad dat zich decennialang nauwelijks ontwikkeld had. Door de samenvoeging van de verschillende regio’s onder het Franse koloniale bestuur waren grote spanningen in het land ontstaan, die Habré net als zijn voorganger Tombalbaye met geweld probeerde te onderdrukken. Er volgde een oorlog tussen het zuiden en het noorden, dat geholpen werd door Libië. In 1990 vluchtte Habré naar Senegal, waar hij 23 jaar later toch nog is opgepakt om voor zijn misdaden te worden berecht.

Klik hier voor meer informatie over Hissène Habré.