Geschiedenis van de Compagnie Tuinen in Kaapstad

Een Nederlands architectenbureau heeft voor het Zuid-Afrikaanse Kaapstad een monument voor Nelson Madela ontworpen. Het zou niet voor het eerst zijn dat Nederland betrokken is bij de aanleg van een toeristische trekpleister in de stad, want vlak na de bouw van een bevoorradingspost in 1652 legden Nederlanders ook één van de bekendste parken van Kaapstad aan, de Compagnie Tuinen.

De Britten waren in 1620 officieel de eerste Europeanen in de Tafelbaai, hoewel het gebied al in 1488 bij Portugese ontdekkingsreizigers bekend was. De Britten claimden in 1620 het land, maar hadden zich er tot1652 niet gevestigd. De Nederlandse vloot van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) onder leiding van Jan van Riebeeck zag zich dan ook niet belemmerd om bij de kaap een fort te bouwen.

Fort de Goede Hoop

De bouw van Fort de Goede Hoop was mede ingegeven door een schipbreuk vijf jaar eerder. In 1647 verging voor de kust van Kaapstad het VOC-schip Nieuw Haarlem. De bijna zestig bemanningsleden gingen aan land en werden vriendelijk ontvangen door de Khoikhoi, de plaatselijke bevolking. Zes maanden later keerde de bemanning terug naar Nederland, waar zij vertelden over de vruchtbare omgeving en de vriendelijke Khoikhoi. Nederland was op zoek naar een nieuw bevoorradingsstation op de handelsroute naar de Indische Oceaan en had met de Tafelbaai een geschikte plaats gevonden. Op 6 april 1652 zette Van Riebeeck dan ook voet aan wal met de opdracht een fort te bouwen.

Begin van de Compagnie Tuinen

Om Fort de Goede Hoop en de passerende VOC-schepen te voorzien van vers voedsel moest er naast het fort een moestuin worden aangelegd. De hoofdtuinier met de toepasselijke naam Hendrik Boom begon op 29 april 1652 met de aanleg van de Compagnie Tuinen. Een perenboom die hij daar ruim 350 jaar geleden plaatste staat er nog altijd. Toch was de tuin voornamelijk bedoeld voor het verbouwen van groentes en door de groei van het aantal mensen dat rondom het fort woonden moest ook de Compagnie Tuin worden uitgebreid. De tuin verschoof steeds verder richting de Tafelberg en kreeg onder meer een speciaal gedeelte voor medicinale planten. Naast het benodigde voedsel kwam er bovendien steeds meer plek voor ontspanning in de tuin en dus ontwikkelde Hendrik Boom ook een gedeelte dat als park diende, compleet met sierbeplanting.

Leestips-Boek

De Kaap : Goede Hoop halverwege Indie

€ 19.00

Groei van Kaapstad

Vanaf 1670 moest de tuin echter al weer gedeeltelijk kleiner worden gemaakt, omdat de stad flinke proporties aannam. Het houten fort was inmiddels vervangen door het stenen Kasteel de Goede Hoop. Vanaf 1679 verplaatste de voedselproductie zich naar andere delen van de stad en groeiden de Compagnie Tuinen uit tot een wereldberoemde botanische tuin die nog altijd te bezoeken is in Kaapstad.

Monument voor Mandela op de Tafelberg

Het Nederlandse architectenbureau heeft nu opnieuw een iconisch ontwerp gemaakt voor Kaapstad. Tegen de Tafelberg moet een enorme replica van het hoofd van Nelson Mandela komen dat dient als Apartheidsmuseum en uitkijkplatform. Het ontwerp is vergelijkbaar met Mount Rushmore in de Verenigde Staten, waarop enkele presidenten zijn vereeuwigd. De kans dat het monument er ook daadwerkelijk komt is klein, aangezien de Tafelberg een beschermd natuurgebied is. Voorlopig zullen de Compagnie Tuinen dus de belangrijkste Nederlandse bijdrage aan Kaapstad blijven.