Missverkiezingen door de jaren heen: populariteit & protest

Afgelopen weekend werd Miss Universe gekozen – de titel ging naar de Zuid-Afikaanse Zozibini Tunzi. Zo’n 80 landen deden mee aan de verkiezing. Missverkiezingen of beauty contests bestaan al een tijdje: al vanaf de tweede helft van de 19e eeuw worden er in Amerika schoonheidswedstrijden gehouden. Hoe groeide de Missverkiezingen uit tot wereldwijd populair fenomeen en wat voor discussies ontstonden er rondom de evenementen?

Schoonheidswedstrijden in Amerika

Al sinds de tweede helft van de 19e eeuw worden er schoonheidsverkiezingen gehouden in Amerika. Zo wilde de Amerikaan P.T. Barnum in 1854 een verkiezing houden waarbij vrouwen op hun uiterlijke schoonheid beoordeeld zouden worden. De schoonheidsevenementen die in de tweede helft van de 19e eeuw plaatsvonden, werden door de bevolking redelijk goed geaccepteerd – zolang de organisatoren van de wedstrijden een goede en ‘nette’ reputatie hadden. Pas later werd deze wedstrijdvorm echt populair. Rond het begin van de 20ste eeuw werd het steeds meer geaccepteerd dat vrouwen in reclames voorkwamen of modellenwerk deden – vrouwen mochten steeds ‘gewaagder’ in het openbaar verschijnen.

De eerste Miss America-verkiezing

In september 1921 werd de allereerste Miss America-verkiezing gehouden in Atlantic City. De organisatoren van de wedstrijd hoopten dat door het houden van een Missverkiezing toeristen langer in de stad zouden blijven. De amateurprijs van deze eerste verkiezing - die de ‘Inner-City Beauty Contest’ heette - werd gewonnen door de 16-jarige ‘Miss Washington D.C.’ Margaret Gorman. Hierna deed Gorman als amateurdeelneemster mee in de ‘Bather’s Revue’-wedstrijd waarmee zij de ‘Golden Mermaid trophy’ won. Het volgende jaar, toen Gorman bij de verkiezingen haar titels probeerde te verdedigen, besloot men haar ‘Miss America’ te noemen. Volgens de website van de Public Broadcasting Service (PBS), zei Samuel Gompers, de voorzitter van de Amerikaanse vakbond American Federation of Labor (AFL), in de New York Times het volgende over haar: "She represents the type of womanhood America needs -- strong, red blooded, able to shoulder the responsibilities of homemaking and motherhood. It is in her type that the hope of the country rests."

Geen make-up en geen boblijn

De Missverkiezing in Atlantic City werd steeds populairder en steeds meer deelnemers deden de opvolgende jaren mee. Er werd echter wel moeite gedaan de reputatie van de verkiezing goed te houden en conservatieven – die liever niet zagen dat vrouwen zich in het openbaar ‘tentoonstelden’- niet al te boos te maken. Zo werd door de organisatoren bijvoorbeeld benadrukt dat de vrouwen die aan de wedstrijd deelnamen geen make-up gebruikten en hun haar niet in de – toen moderne – boblijn droegen.

Miss World en Miss Universe

Kwesties rondom moraliteit waren niet vreemd bij de Missverkiezingen. In 1951 weigerde de Miss America in haar badkleding voor de camera’s te verschijnen. De organisatie van de Miss America-verkiezing stond achter het besluit van de winnares. Het voorval leidde tot een ruzie tussen het zwemkledingbedrijf dat verbonden was aan de verkiezing. Het bedrijf besloot hierop het volgende jaar een Miss Universe-verkiezing te houden. Een jaar eerder was in Groot-Britannië echter al en Miss World-verkiezing gehouden. Bedacht door ondernemer Eric Morley werd deze verkiezing in 1951 gehouden als eenmalig evenement, ter gelegenheid van het Festival of Britain. De verkiezing werd gewonnen door de Zweedse Kiki Haakinson. Hoewel er dus een Miss World-verkiezing én een Miss Universe verkiezing was, bleven beide verkiezingen bestaan. Uiteindelijk uitgezonden op televisie trok Miss World tegen 1970 televisietoeschouwers aan van over de hele wereld.

‘We're not beautiful, we're not ugly, we're angry’

Discussies rondom de Missverkiezingen bleven echter niet uit. In 1970 kwam de Women's Liberation Movement (WLM) in actie tegen deze ‘vleeskeuring’. Tijdens de uitzending van de Miss World - verkiezing in de Royal Albert Hall in Londen gooiden vrouwen tomaten, rookbommen, zakken bloem en pamfletten naar presentator Bob Hope. Tegelijkertijd schreeuwden ze volgens The Guardian: ‘we're not beautiful, we're not ugly, we're angry’. Bop Hope stond bekend om zijn racistische en conservatieve grappen, bovendien was hij meerdere keren naar Vietnam gegaan om het leger daar te vermaken – nog meer redenen voor de WLM om te protesteren. Ook in 2010 werd er in Engeland tegen een schoonheidsverkiezing geprotesteerd toen dat jaar een Miss London University verkiezing gehouden werd. De demonstranten hadden zich laten inspireren door de protesten in 1970.

De mooiste man

Ook andere keren zijn Missverkiezingen het onderwerp geweest van discussies of gebruikt voor politieke kwesties. Zo worden in Thailand Missverkiezingen gebruikt om democratie te promoten en de status van vrouwen te verbeteren. Door de Wodaabe in Niger wordt jaarlijks een wedstrijd georganiseerd die sterk afwijkt van het van oorsprong Amerikaanse principe – daar moeten mannen zich verkleden en dansen voor een publiek waarna een aantal vrouwen de drie mooiste mannen uit mogen kiezen.