Lachplaag in Tanzania

In 1962 brak er in het noordwesten van het huidige Tanzania een zogenaamde lachplaag uit onder meisjes van een kostschool. Leerlingen barstten om onbekende reden in lachen en huilen uit en konden niet stoppen. De lachplaag werd toegeschreven aan massahysterie. Het land en het volk waren door de recente onafhankelijkheid in een stressvolle situatie terechtgekomen, wat wellicht bijdroeg aan de uitbraak van de lachplaag.

De lachplaag van 1962

De plaag begon op 30 januari met drie leerlingen van een meisjes kostschool die zich vreemd gedroegen en in lachen en huilen uitbarstten. De ‘aandoening’ verspreidde zich snel naar hun klasgenoten. De leerlingen konden zich niet meer concentreren op hun schoolwerk en haalden uit naar anderen die ze probeerden te bedwingen. Ondanks wat de naam suggereert, was de lachplaag geen pretje. De slachtoffers verklaarden dat dingen in hun hoofd bewogen en dat iemand het op ze gemunt had. Ze vertoonden angst-gerelateerde symptomen, vielen flauw en hadden last van pijn, ademhalingsproblemen en huiduitslag.

De lachplaag houdt aan

De aandoening duurde enkele minuten tot een paar weken. Tegen 18 maart waren 95 van de 159 meisjes beïnvloed en de school werd gesloten. De leerlingen werden naar huis gestuurd en namen de plaag met zich mee. Alleen kinderen werden beïnvloed en de plaag verspreidde zich naar andere scholen, die ook moesten sluiten. Op 21 mei ging de school weer open, maar wederom brak een lachplaag uit en de school moest weer sluiten. De lachplaag duurde zes tot twaalf maanden, afhankelijk van welke bron wordt geraadpleegd, en 10.000 mensen waren beïnvloed.

Massahysterie als verklaring

Uitgebreide testen van zowel voedsel als het schoolgebouw toonde geen aanwezigheid van ziekteverwekkers of giftige stoffen. Medische testen toonden dat de meisjes zelf geen infecties of lichamelijke kwalen hadden. Wetenschappers concludeerden dat de enige mogelijke verklaring massahysterie was.

De massahysterie onderzocht

De lachplaag brak uit in een periode van grote verandering. In 1962 werd Tanganyika (ongeveer het huidige Tanzania) onafhankelijk. Meisjes die opgroeiden met normen en waarden van hun stam werden naar een kostschool gestuurd en woonden ver van hun familie met vreemden. Ze werden voor het eerst blootgesteld aan het strenge Westerse onderwijssysteem en christelijke normen en waarden. Net als het land zelf begaven de meisjes zich op onbekend terrein. Wellicht zorgde een dergelijke stressvolle omgeving voor de uitbraak van de lachplaag.