De Geschiedenis van de VN organisatie UNESCO

Op 16 november 1945 werd de Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (UNESCO) opgericht. Deze organisatie zet zich in voor armoedebestrijding, vredesopbouw, onderwijs, duurzame ontwikkeling, wetenschap en cultuur, maar is bij het grote publiek vooral bekend vanwege de UNESCO Werelderfgoedlijst. Haar hoofdkantoor bevindt zich in Parijs.

Oprichting van UNESCO

Aanvankelijk werd de UNESCO opgericht om hulp te bieden bij de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Vierenveertig landen waren op die 16e november in Londen bijeengekomen om afspraken te maken over een organisatie die de ‘intellectuele en morele solidariteit van de mensheid’ moest waarborgen. Zevenendertig landen zouden uiteindelijk de verklaring ter oprichting tekenen. Tussen 19 november en 10 december een jaar later werd de eerste conferentie gehouden en daarna om de twee jaar herhaald.

Minder ontwikkelde landen

Vanaf het moment dat steeds meer minder ontwikkelde landen zich vanaf de jaren vijftig bij de VN en UNESCO aansloten, legde de organisatie zich steeds meer op die landen toe. UNESCO had daarbij twee wereldwijde prioriteiten. Deze waren de verbetering van de situatie in Afrika en de gelijkheid tussen man en vrouw. Vanaf 1972 nam de UNESCO ook de taak op zich om zich in te zetten voor het werelderfgoed. Bij jaarlijkse bijeenkomsten van de Commissie van het Werelderfgoed werd daarbij besproken welke monumenten in aanmerking komen voor een plekje op de lijst.

Erfgoedbeleid

Ook voor 1972 zette de UNESCO zich al in voor het behoud van belangrijke monumenten. De instelling sponsorde in de jaren zestig bijvoorbeeld de verplaatsing van eeuwenoude Egyptische monumenten, die verloren zouden gaan bij de bouw van de Hoge Aswandam. Deze dam werd gebouwd om de Nijl beter beheersbaar te maken, maar het standbeeld van Ramses de Grote en de Grote Tempel van Abu Simbel zouden daardoor onder water komen te staan.

Resultaten

Een ander belangrijke prestatie van de UNESCO was de ‘Verklaring voor ras en raciale vooroordelen’. Dit verdrag werd in 1978 gesloten en was de uitkomst van jarenlange onderhandelingen die al in de jaren vijftig waren begonnen. Voor de Republiek Zuid-Afrika was de verklaring een reden om uit de organisatie te stappen. Pas onder Mandela zou het land daarna weer terugkeren. Ook de CERN, de organisatie die onderzoek doet naar elementaire deeltjes, was een initiatief van UNESCO.

Kritiek op UNESCO

Ondanks haar goede werk heeft de UNESCO in de loop van haar bestaan veel kritiek te verwerken gehad. In de jaren tachtig meldden bijvoorbeeld de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Signapore dat zij vonden dat de instelling een te sterk antiwesters beleid voerde. Dit leidde er toe dat deze landen zich uit de organisatie terugtrokken. Uiteindelijk zouden deze landen zich respectievelijk in 2003, 1997 en 2007 weer bij de UNESCO aansluiten. In 2011 protesteerden de VS echter opnieuw nadat Palestina door de UNESCO als land werd toegelaten. Zij besloten daarop hun jaarlijkse bijdrage stop te zeggen.