Invloed van het communisme: groeperingen wereldwijd

Met vers in ons achterhoofd de gebeurtenissen van voor én na de Russische Revolutie en de opkomst van het communisme, kijken we in dit artikel naar meer recente geschiedenis. De opkomst van het communisme inspireerde veel mensen in verschillende delen van de wereld om ook in beweging te komen. De opkomst van communistische partijen en groeperingen leidde, door sterke ideologische verschillen, vaak tot zware strijd en bloedvergieten. We focussen ons hier op de ideologische kant: wat wilden deze bewegingen en partijen bereiken?

Het Lichtend Pad in Peru

In Peru werd aan het eind van de jaren zestig de Communistische Partij van Peru opgericht. Deze stond ook wel bekend als het ‘Lichtend Pad’. De partij werd opgericht door Abimael Guzmán, die voorheen een professor in filosofie was. In eerste instantie was de partij vooral actief in de universiteiten van Peru. Hier verloren zij echter al gauw aan populariteit, waarna de partij in 1980 besloot over te gaan tot gewapende strijd tegen de regering.

De partij was geïnspireerd door het Maoïsme, en had dan ook als doel de bourgeoisie omver te werpen om zo een ‘nieuwe democratie’ te beginnen. Er moest een dictatuur van het proletariaat gevestigd worden en een culturele revolutie ontketend worden. De uiteindelijke stap was het aanstichten van een wereldrevolutie. Zo kon uiteindelijk de meest pure vorm van het communisme bereikt worden.

Cuba, een populair voorbeeld van het communisme

Het communisme op Cuba is sterk gebaseerd op het marxisme en leninisme. Het model van communisme op dit eiland was sterk gebaseerd op het model van de Sovjet-Unie. Het is hiermee een perfect voorbeeld van een communistische staat die opkwam door het voorbeeld van de Russen te volgen.

De Communistische Partij van Cuba is sterk georiënteerd op het socialisme, meer dan andere landen waar vandaag de dag het communisme nog heerst. Toch heeft het land sinds de val van de Sovjet-Unie aanpassen moeten maken in hun economische beleid, waarmee het enigszins heeft afgeweken van zijn socialistische principes. De communisten in Cuba zijn sterk gefocust op het verspreiden van de revolutie. Door de jaren heen hebben zij communistische bewegingen in El Salvador, Nicaragua en Angola gesteund. Cuba heeft een interessante benadering: zij sturen bijvoorbeeld dokters en technici naar landen die nog in ontwikkeling zijn. Zo hopen zij dat hun ideologie in die landen met het land mee ontwikkeld.

Angola en het communisme

In 1975 werd Angola, tot dan toe een Portugese kolonie, onafhankelijk. Angola werd een volksrepubliek, en genoot steun van zowel de Sovjet-Unie als Cuba. Direct na de onafhankelijkheid ontstond strijd tussen linkse en meer rechtse groeperingen. Zuid-Afrika stuurde troepen, gesteund door de Verenigde Staten. Ook Cuba stuurde troepen, gesteund door de Sovjet-Unie. De Zuid-Afrikaanse troepen trokken zich uiteindelijk terug, en in 1977 werd het marxisme en leninisme de officiële ideologie van de nieuwe staat. Met het einde van de Koude Oorlog in zicht, brak Angola al in 1990 met het communisme.

Het maoïsme in China

Bij het ontwikkelen van zijn eigen theorie, haalde Mao Zedong zijn inspiratie uit de geschriften van Karl Marx, Friedrich Engels en Vladimir Lenin: allen mannen die ook een belangrijke invloed hadden op de Russische Revolutie van 1917. Mao had echter een fundamenteel andere aanpak dan het ‘Europese’ communisme: hij focuste zich op de agrarische klasse, niet op de arbeidersklasse. Het maoïsme had een aantal belangrijke ideeën. Het eerste daarvan was dat van de ‘nieuwe democratie’. Socialisme kon wereldwijd bereikt worden door anti-feodaal en anti-imperialistische opstanden geleid door de communisten. Het tweede was dat er een oorlog van het volk zou plaatsvinden. In het maoïsme kwam dit neer op een oorlog van het plattenland tegen de gevestigde orde van de stedelijke gebieden. Het laatste was het idee van de ‘Culturele Revolutie’. Een constante strijd tegen de bourgeoisie en de wortelen van deze ideologie, het traditionalisme.

De Rode Khmer in Cambodja

De Rode Khmer staat waarschijnlijk het best bekend om de genocide die onder hun leiding plaatsvond in Cambodja. Miljoenen mensen kwamen hierbij om het leven. Wat bracht de Rode Khmer ertoe over te gaan op dit soort acties?

De Rode Khmer was een organisatie die verschillende ideologieën bijeen bracht. Zij waren zowel marxistisch als nationalistisch en handelden hier ook naar. Anti-Vietnam gevoelens speelden een grote rol bij de politiek die de Rode Khmer voerde, wat ook te zien is bij de genocide. Vietnamezen werden tijdens de genocide actief vervolgd. Tegelijkertijd speelde het marxisme een grote rol. Het doel van de Rode Khmer was een om een geheel agrarische samenleving op te bouwen. Sociale instituties moesten uit de weg geruimd werden om de weg naar een pure vorm van communisme vrij te maken. Ook was de Rode Khmer streng atheïstisch. Boeddhisme, christendom en islam werden allen onderdrukt.