De Rozenrevolutie in Georgië

Micheil Saakasjvili is te voet Oekraïne binnengevallen. Niet om het land te veroveren maar om zijn staatsburgerschap veilig te stellen. Eerdere pogingen het land te bereiken via trein en auto mislukten. Saakasjvili was tot 2016 gouverneur van Odessa maar stopte uit onvrede met de corruptie. Bekender is hij vanwege zijn rol in de Georgische Rozenrevolutie (2003) en zijn daarop volgende presidentschap.

Georgië in de schaduw van Rusland

Georgië stond de afgelopen eeuwen meestal direct of indirect onder Russisch gezag: eerst was het onderdeel van het tsarenrijk, daarna van de Sovjetunie. De afgelopen decennia bleef de invloed van het buurland groot, als handelspartner, energieleverancier en leider in de regio. In de jaren ’90 voer de Georgische regering een koers tussen pro-Russisch en pro-westers, maar met een regeerstijl geschoeid op Russische leest. De Rozenrevolutie wilde onder meer afrekenen met de corruptie en het gebrek aan vrijheden.

Problemen in Georgië

De CUG was lange tijd de dominante partij in Georgië maar haar macht brokkelde eind jaren ’90 langzaam af. Er was kritiek op de corruptie en zelfverrijking van de leiders en sommige critici wilden meer aansluiting zoeken bij het westen. Tegelijk leed Georgië onder een economische crisis. Ongeveer de helft van de bevolking leefde onder de armoedegrens en er bestond een tekort op de betalingsbalans. Dit leidde weer tot uitblijven van projecten om de infrastructuur en energievoorziening te verbeteren. De lage salarissen zorgden voor meer corruptie: ambtenaren probeerden op die manier een centje bij te verdienen.

Media en buitenlandse bemoeienis

Georgië genoot voor de regio veel mediavrijheid maar ook die stond onder druk. De regering probeerde de kritische zender Rustavi-2 te sluiten. Journalist en presentator Giorgi Sanaia werd vermoord, waarschijnlijk vanwege zijn onderzoek naar corruptie aan de top. Terwijl de regering het financieel steeds moeilijker had, kregen NGO’s en andere organisaties juist meer geld, vaak afkomstig uit de VS of van George Soros. De laatste hielp tevens studenten naar Servië te reizen om daar meer te leren over het bewerkstelligen van een vredige revolutie, die daar in 2000 had plaatsgevonden.

De Rozenrevolutie

Bij de verkiezingen voor het parlement in 2003 verloor de zittende partij een groot aantal zetels. De oppositie riep op tot burgerlijke ongehoorzaamheid en het aftreden van president Shevardnadze. In november gingen grote groepen mensen de straat op om te protesteren. Hierbij was ook de Kmara jeugdbeweging, vergelijkbaar met de Servische Otpor. De oppositie verstoorde een parlementssessie door met rozen in de hand binnen te stormen. Shevardnadze riep de noodtoestand uit maar het leger steunde hem niet. Daarom trad hij af en schreef hij nieuwe verkiezingen uit. Deze werden gewonnen door Micheil Saakasjvili, die twee termijnen als president diende en zelf uiteindelijk ook niet zonder controverse vertrok.