De Nederlandse zeerover Moerad Raïs beheerste de Middellandse Zee

De zeventiende eeuwse kaper Jan Janszoon van Haarlem maakte naam met gedurfde reizen en meedogenloze overvallen. Op de Middellandse Zee vond hij aansluiting bij de islamitische zeerovers. Onder de naam Moerad Raïs overviel hij op zee de vijanden van de islam. Ook Nederlandse schepen behoorden tot zijn prooien.

Moerad Raïs als een vis in het water

De Middellandse Zee vormde een natuurlijke scheidslijn tussen christelijk Europa en islamitisch Afrika. Koopvaardijschepen beladen met luxeproducten trokken de aandacht van een keur aan zeerovers. Ondertussen maakten oorlogsschepen jacht op handelsschepen van staten met wie zij op dat moment in conflict waren. Zij schakelden regelmatig de hulp in van gelieerde zeerovers die de vijandelijke schepen enterden. In dit klimaat voelde een man als Moerad Raïs zich als een vis in het water.

Gewilde Haarlemse zeebonk

De geboren Haarlemmer keerde zijn agressie, in het midden van de Opstand, aanvankelijk alleen tegen Spaanse schepen. Tussen zijn schermutselingen door belandde hij op de Middellandse Zee evenwel in de armen van de Barbarijse kapers. Deze Berberse zeerovers opereerden vanuit hun semi-autonome stad Salé, in het zuidwesten van Marokko. Altijd op zoek naar versterking dongen zij naar de diensten van de Haarlemse zeebonk. De Nederlandse zeerovers destijds een goede naam. De Haarlemmer ging in zee met de moslims, bekeerde zich zelf ook tot de islam en veranderde zijn naam in Moerad Raïs. Wel bedong hij zijn overeenkomst dat hij alcohol mocht blijven drinken.

Gewaagde expedities

Als admiraal van Salé voerde hij het bevel over tientallen schepen, vol met zeerovers van divers pluimage. Zij waren uitsluitend Europeanen, met name Nederlanders en Vlamingen, die net als Moerad Raïs tot de islam waren bekeerd en christelijke schepen aanvielen. In de jaren 1620 zetten zij gewaagde expedities op touw naar Denemarken, Ierland en zelfs IJsland. Zij ontvoerden boerenfamilies op het land en verkochten ze op de slavenmarkt in Algiers.

Mourad Rais

Moerad Raïs in gevangenschap

Moerad Raïs viel zelf eveneens ten prooi aan zeerover. Voor de kust van Tunesië verzeilde hij in 1635 in een hinderlaag van Maltese ridders. De elitekrijgers nam hem gevangen en voerden hem mee naar de kerkers van hun hoofdkwartier Valetta. In de gevangenis onderging de admiraal kwellende martelingen totdat hij in 1640 kon ontsnappen dankzij een grote reddingsoperatie van Barbarijse kapers.

Opmerkelijke nalatenschap

De vermogende vrijbuiter lag goed in de markt bij de jonkvrouwen. Hij trouwende met een Moorse concubine en verwekte bij haar vier zonen. Zij zouden op latere leeftijd eveneens de zeeën onveilig maken.