Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid - De YouTube-campagne van VNL (2017)
De politieke partij VoorNederland (VNL) kwam gedurende haar korte bestaan in opstand tegen de status quo in Den Haag en Brussel. De YouTube-campagnevideo’s van VNL en lijsstrekker Jan Roos uit 2017 vormen ons Stuk van het Jaar. Waarom heeft Beeld en Geluid hiervoor gekozen?
Toegegeven, dit is geen archiefstuk van eerbiedwaardige leeftijd. Het is niet eens iets dat je kunt vastpakken. Een verzameling nulletjes en eentjes op een server, meer is het niet. Is dat nou erfgoed? Jazeker! De wereld waarin wij nu leven moet immers ook onderzocht kunnen worden door historici en politicologen. Het verhaal VNL en Jan Roos verdient het om verteld te worden, ook al hield de partij het nog geen drie jaar vol en was Roos slechts een krappe tien maanden politicus.
Als Jan Roos op 29 augustus 2016 bekend maakt dat hij zich aansluit bij VNL heeft hij een prachtige tijd achter de rug. De markante journalist was hét gezicht van de succesvolle volksopstand GeenPeil, dat in 2015 een referendum over het handelsverdrag met Oekraïne afdwong. Begin 2016 bleek de meerderheid van de stemmers tegen het verdrag te stemmen; het beoogde resultaat van GeenPeil. Maar liefst drie initiatiefnemers besluiten vervolgens de politiek in te gaan: Roos met VNL, Thierry Baudet met Forum voor Democratie en Jan Dijkgraaf onder de oude GeenPeil-naam. Omdat VNL – in 2014 afgesplitst van de PVV – twee Kamerzetels heeft, mag Roos als lijsttrekker aanschuiven bij diverse grote debatten in de media. Dijkgraaf en Baudet hebben die luxe niet.
De mediacampagne van VNL rust verder op een interessante mix van professionele producties en door Roos zelfgemaakte vlogs. Dat laatste toont maar weer eens aan dat de democratisering van media de politiek heeft bereikt. Het was ooit ondenkbaar dat Boer Koekoek zijn radiospotjes thuis maakte met een cassettedeck of dat Pim Fortuyn met een eenvoudige camcorder de zendtijd voor politieke partijen vulde. Inmiddels kunnen politici wel van alles in elkaar knutselen. De techniek om een groot publiek te bereiken is tegenwoordig goedkoper en makkelijker in gebruik.
De drempel om campagne te voeren is dus een stuk lager geworden. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat electoraal succes voor het oprapen ligt. VNL verliest op 15 maart 2017 alle zetels, heft zichzelf op en wist haar social media-accounts. De YouTube-campagne is daarmee van het internet verdwenen. Gelukkig archiveert Beeld en Geluid als bewaarplaats van onze mediacultuur een brede selectie aan onlinevideo’s. Naast filmpjes van vloggers en influencers worden ook die van politieke partijen duurzaam opgeslagen.
Het avontuur van VNL en Roos kan gezien worden als een mislukte poging om de gevestigde orde op te schudden. Waarom lukte Roos dat een jaar eerder met GeenPeil nog wel? Waarom was zijn oude strijdmakker Thierry Baudet een stuk succesvoller? Misschien ligt het antwoord wel besloten in de ‘verdwenen’ campagnevideo’s. Beeld en Geluid stelt deze en vele andere politieke webvideo’s in de toekomst open voor onderzoek.
Auteur: Jop Euwijk, conservator nieuws en actualiteiten.
