De Top 40: de oudste hitlijst van Nederland
Opschudding in het medialandschap. Op 24 september 2018 kondigde radio 538 namelijk aan om de Nederlandse Top 40 vanaf november niet meer uit te zenden. In hun plaats neemt Qmusic vanaf januari 2019 het stokje over. Hierdoor valt er een gat van twee maanden. Dit is tegen het zere been van de Stichting Nederlandse Top 40, die nu met een rechtszaak dreigt. Het is wel begrijpelijk dat bepaalde mensen erg gehecht zijn aan deze hitlijst. De Top 40 brengt immers al meer dan 50 jaar de meest populaire liedjes naar de Nederlandse huiskamers.
Veronica op zee
De Top 40 ontstond halverwege de jaren ’60 als initiatief van Radio Veronica. Op dat moment was Veronica een zeezender, die wel erg ver ging om overheidsingrijpen te vermijden. Sinds 1960 zond ze namelijk vanaf een schip buiten de Nederlandse territoriale wateren popmuziek uit naar het vasteland.
Amerikaans concept overgenomen
In deze periode was de Veronica-dj Joost den Draaier (alias Willem van Kooten) op zoek naar een manier om extra luisteraars voor de zender te trekken. Tijdens een studiereis naar de Verenigde Staten had hij kennis gemaakt met het fenomeen van de hitparade. Draaier besloot dit concept naar Nederland te exporteren en wist de sceptische directie met moeite van zijn plan te overtuigen. Op 2 januari 1965 presenteerde hij de eerste lijst, onder de naam ‘Nederlandse Hitparade.’ Op nummer 1 stonden de Beatles, met het lied I Feel Fine.
Nationale zaterdagmiddaggebeurtenis
Het programma bleek een groot succes en werd de jaren daarna door verschillende dj’s gepresenteerd. De lijst werd elke zaterdag uitgezonden en er verschenen gedrukte exemplaren van. In 1966 veranderde de naam in ‘Veronica Top 40. Een jaar later werd de Tipparade met kanshebbers voor de Top 40 aan de uitzending vastgeplakt. De uitzending van beide lijsten stond al snel bekend als een ‘nationale zaterdagmiddaggebeurtenis’.
Naar de publieke omroep
In 1974 ratificeerde de Nederlandse overheid het Verdrag van Straatsburg, waardoor zeezenders illegaal werden verklaard. Veronica moest vanaf 31 augustus stoppen met haar uitzendingen. De Top 40 dreigde hierdoor te verdwijnen. Veronicamedewerkers Lex Harding en Rob Out richtten echter de Stichting Top 40 op, die de samenstelling en exploitatie van de hitlijst overnam. Nadat de zeezender Radio Mi Amigo (die als enige het verbod negeerde) de lijst een paar weken had uitgezonden, nam de TROS in oktober 1974 het stokje over. Met Ferry Maat als presentator hield de omroep twee jaar lang dit luistercijferkanon in handen.
Veronica krijgt luistercijferkanon terug
In 1976 kreeg Veronica een omroeplicentie toegewezen en mocht ze enkele uren op de nationale zender Hilversum 3 uitzenden. Op 27 mei kreeg de aspirant-omroep de Top 40 weer terug, met Harding als presentator. In 1979 verschoof de hitlijst naar de vrijdagmiddag en was er meer tijd beschikbaar voor het programma. De daaropvolgende vijftien jaar was de Top 40 een van de populairste Nederlandse Radioprogramma’s, met gemiddeld 3 miljoen luisteraars. De hitlijst kreeg zelfs een eigen tv-programma. In 1984 werd de duizendste Top 40 uitgebracht, met Hello van Lionel Richie op nummer één. Harding presenteerde de lijst tot 1989, toen Erik de Zwart hem opvolgde.
Naar 538
In 1993 besloten de verschillende radio-omroepen een eind te maken aan de verschillende hitlijsten op Hilversum 3. In plaats daarvan zou er een Mega Top 100 komen, door Veronica en Tros gezamenlijk beheerd. Wederom leek de Top 40 in gevaar te komen. De lijst verhuisde echter naar het commerciële radiostation 538, mede opgericht door Harding. Tot dit jaar is het programma sindsdien bij deze zender gebleven.
Verschillende namen
De Top 40 werd in de loop der jaren door verschillende sponsoren mogelijk gemaakt, waardoor de naam van de lijst herhaaldelijk is gewijzigd. Van ‘Rabo Top 40’ en ‘Wanadoo Top 40’, heet de lijst sinds 2011 de ‘Media Markt Top 40’. In haar 53-jarige bestaan, kende de hitlijst meer dan 2.800 edities. Gezien deze indrukwekkende levensduur, is het wellicht logisch dat bepaalde mensen de lijst willen behouden.
Bronnen:
Afbeeldingen:
- Foto: Nationaal Archief, nr. archiefinventaris 2.24.01.05, bestanddeelnr.927-4239.
- Foto: C.H. van der Niet [CC BY-SA 2.5 or Attribution], via Wikimedia Commons
