Biografie van Marcus Antonius

Marcus Antonius, de vriend van Caesar en de geliefde van Cleopatra. Deze Romeinse generaal lijkt voornamelijk bekend te zijn in relatie tot andere grote namen uit het verleden. Toch heeft hij zelf ook een belangrijke rol gespeeld in de Romeinse geschiedenis. Wie was Marcus Antonius?

Jeugd

Marcus Antonius werd op 14 januari 83 v.C. geboren in een welgestelde Romeinse familie. Zijn grootvader was orator en consul en zijn vader was een militair leider die omkwam tijdens een militaire expeditie in Kreta. Via zijn moederskant was hij ook gerelateerd aan Julius Caesar.

Marcus Antonius kreeg een goede opleiding, maar een jeugdvriend genaamd Curio zou volgens Plutarch een slechte invloed op hem hebben gehad. Zo zou hij enorme schulden hebben opgebouwd in zijn tienerjaren. Om deze schulden te ontduiken, vluchtte Marcus Antonius naar Griekenland, waar hij zijn studies voortzette.

Militaire carrière

In 57 v.C. voegde Marcus Antonius zich bij de staf van de Romeinse generaal Aulus Gabinius als commandant van de cavalerie. Op deze post bewees hij zich als een kundig militair. Vandaar dat Gabinius zijn cavaleriecommandant in 54 v.C. naar Gallië stuurde, om als stafofficier onder Julius Caesar te dienen. Opnieuw bewees Marcus Antonius zich als een zeer bekwaam officier. Hij was ook zeer populair onder de gewone soldaten.

Terug in Rome

Julius Caesar vormde sinds 60 v.C. samen met Pompeius en Crassus het eerste triumviraat. Dit hield in dat deze drie mannen samen in feite de macht in Rome hadden. Tussen 58 en 50 v.C. was Caesar bezig met de verovering van Gallië. In deze periode kwam het verbond tussen de drie consuls steeds meer onder druk staan. Crassus overleed in 53 v.C., wat de relatie tussen Caesar en Pompeius nog verder verslechterde. Caesar moest zijn politieke positie gaan beschermen. Hiervoor stuurde hij Marcus Antonius naar Rome, waar zijn protegé in 49 v.C. als volkstribuun werd verkozen. Dit was een invloedrijke post: een volkstribuun kon niet alleen wetsvoorstellen in de Senaat indienen, maar ook allerlei besluiten van dit instituut blokkeren met zijn veto. Marcus Antonius bevond zich hierdoor op papier in een positie Caesar te beschermen tegen zijn rivalen in de Senaat.

Caesar en de burgeroorlog

In de praktijk bleek Marcus Antonius echter niet in staat Caesar permanent de hand boven het hoofd te houden. In 49 v.C. voelde hij zich, onder andere vangwege ontvangen dreigementen, gedwongen Rome te ontvluchten richting het kamp van Caesar in Gallië. In ditzelfde jaar brak er vervolgens een burgeroorlog uit tussen Pompeius en Caesar. Marcus Antonius vocht mee met Julius Caesar. Terwijl Caesar campagne voerde in Spanje, gaf hij zijn protegé de leiding in Italië. Vervolgens vocht Marcus Antonius in Griekenland mee met Caesar tijdens de slag van Pharsalus in 48 v.C. Hierna belastte Caesar Marcus Antonius wederom met het bestuur van Italië. De afgetreden tribuun verzuimde deze plicht echter, waardoor zijn beschermheer hem in 47 v.C. van de positie verwijderde.

Moord Caesar en vertrek uit Rome

In 44 v.C. verzoenden Caesar en Marcus Antonius zich en werd laatstgenoemde benoemd tot consul. Dit was echter maar van korte duur. Op 15 maart van datzelfde jaar werd Caesar vermoord. Marcus Antonius leek eerst bereid een compromis te sluiten met de schuldigen, maar gebruikte vervolgens zijn toespraak bij de begrafenis van Caesar om de publieke opinie tegen de moordenaars van Caesar op te hitsen. Zij ontvluchtten dan ook Rome. Marcus verwachtte in eerste instantie tot opvolger van Caesar benoemd te worden, tot hij Octavianus tegenover zich vond. Octavianus was de 19-jarge adoptiezoon was Caesar en daarmee Caesars legale erfgenaam. Bovendien bleek Octavianus op zowel politiek als intellectueel gebied de sterkere speler, de Senaat keerde zich uiteindelijk tegen Marcus Antonius waardoor hij zich met zijn troepen in Gallië moest terugtrekken.

Tweede triumviraat

Ondanks de vijandigheid tussen Octavianus en Marcus Antonius kwam het tot een wapenstilstand. Octavianus had de vertrouwde vriend van zijn overleden adoptievader toch liever als een bondgenoot. Samen met een andere oude bondgenoot van Caesar, Lepidus, vormden zij in 43 v.C. met zijn drieën het tweede triumviraat. Dit pact gold voor vijf jaar, zij zouden het Romeinse rijk in deze periode gezamenlijk besturen.

Cleopatra

In 37 v.C. werd het triumviraat nogmaals voor vijf jaar verlengd. Ondertussen was Marcus Antonius een affaire begonnen met de Egyptische koningin Cleopatra. In eerste instantie had Marcus Cleopatra in 41 v.C. ontboden om haar te beschuldigden van samenwerking met Cassius en Brutus, twee van de moordenaars van Caesar. Hij deed dit om haar een flinke boete te kunnen laten betalen om zo zijn leger te financieren. Marcus raakte echter hevig gecharmeerd van de Egyptische koningin en begon een affaire met haar.

Hoewel Marcus Antonius in 40 v.C. met de zus van Octavianus trouwde, beviel Cleopatra in datzelfde jaar van een tweeling van Marcus. Zij had in 47 v.C. ook al een kind van Caesar gekregen. De relatie tussen Octavianus en Marcus was ondertussen flink verslechterd. In 37 v.C. beviel de Egyptische koningin van een derde kind van Marcus Antonius. Toen Marcus Antonius daarop scheidde van de zus van Octavianus, verbrak haar broer alle banden met zijn voormalige zwager en verklaarde Cleopatra de oorlog.

Zelfmoord

De troepen van de voormalige bondgenoten troffen elkaar in Griekenland tijdens de slag bij Actium in 31 v.C. Onder leiding van Octavianus’ generaal Agrippa werd Marcus Antonius verslagen, waarna hij en Cleopatra hun toevlucht zochten in Egypte. Octavianus achtervolgde hen echter, waarna Marcus Antonius en Cleopatra besloten zelfmoord te plegen. De dood van zijn laatste rivaal maakte van Octavianus de alleenheerser van het Romeinse rijk. Drie jaar later verkreeg hij de titel ‘Augustus’, Augustus zou tot zijn overlijden in 14 n.C. aan de macht blijven.

Leestip:

Appianus en Cassius Dio over het bloedige verleden van keizer Augustus
Vertalers: Willem van Maanen en Maarten Poelwijk
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087044923
Winkelprijs: €10,–

BESTEL APPIANUS ENCASSIUS DIO OVER HET BLOEDIGE VERLEDEN VAN KEIZER AUGUSTUS