De geschiedenis van de Jehova’s Getuigen

De Jehova’s Getuigen zijn een christelijke geloofsgemeenschap, die een zeer strenge geloofsleer aanhouden. Jehova’s staan er bijvoorbeeld om bekend dat zij geen feestdagen vieren, ook geen verjaardagen of Kerstmis. De geloofsleer van de Jehova’s Getuigen heeft overeenkomsten met de adventisten uit de Verenigde Staten. Niet geheel onlogisch, aangezien deze gemeenschap in de negentiende eeuw ontstond als aftakking van de adventisten.

De eerste predikanten van de Jehova’s Getuigen

De geschiedenis van de Jehova’s Getuigen begint rond 1830 binnen de Amerikaanse protestants-christelijke beweging van de adventisten. De Amerikaanse adventistenpredikant William Miller voorspelde dat rond 1843 of 1844 Jezus terug zou keren naar de Aarde. Dat gebeurde niet en als gevolg hiervan viel de beweging van de adventisten uit elkaar in een aantal verschillende facties en denominaties. In de jaren 70 van de negentiende eeuw ontstond zo’n nieuwe denominatie rondom predikant en leraar Charlez Taze Russell. Volgens zijn visie op het geloof bestond de Heilige Drievuldigheid niet, evenals de Hel. Wel zou Jezus terugkeren. Die terugkeer zou zelfs al hebben plaatsgevonden. Daarbij zou Jezus niet als persoon zijn teruggekeerd, maar als onzichtbare entiteit. De terugkeer van Jezus zou ook het einde van de bekende samenleving betekenen, waarna in 1914 Jezus in persoonlijke vorm zou terugkeren en het Duizendjarig Rijk zou beginnen.

International Bible Students Association

Ook Russells voorspellingen kwamen niet uit, maar hij wist wel een schare volgelingen te verzamelen. Al in 1872 had Russell de International Bible Students Association opgericht en zijn volgelingen van de Association verspreidden enthousiast de boeken en geschriften van Russell, waarmee ook het tijdschrift The Watchtower (De Wachttoren) ontstond. Preken van Russell werden wereldwijd verspreid en afgedrukt in kranten, waardoor de beweging overal ter wereld volgelingen kreeg. Daarnaast begonnen ze met het opnieuw berekenen van de datum van de terugkeer van Jezus. Naast de International Bible Students Association richtte Russell meer organisaties op, die stuk voor stuk zijn geloofsleer ondersteunden.

In 1917 trad Russell af als voorzitter van al zijn organisaties en werd opgevolgd door Joseph Franklin Rutherford. Onder zijn leiding werd de naam van de International Bible Students Association veranderd in Jehova’s Witnesses, of Jehova’s Getuigen, gebaseerd op het Bijbelvers Jesaja 43:10. Daarmee moest benadrukt worden dat Jehova de enige echte God is en dat de Getuigen de enige echte uitverkoren volgelingen waren. De volgelingen begonnen steeds meer een hechte evangelische organisatie te worden.

De straten op

Om de boodschap van de Getuigen beter te verspreiden, rustte Rutherford zijn evangelisten uit met draagbare phonografen, waarmee zij op straat diensten konden afspelen, of langs de deuren konden gaan om op die manier de geloofsleer te verspreiden. De evangelisten hoefden op die manier niet zelf het gesprek aan te gaan, maar konden gewoon een van Russells of Rutherfords preken afdraaien. In de visie van Rutherford was het verspreiden van Gods woord een van de belangrijkste taken van de gelovigen. Vanuit dat idee centraliseerde Rutherford de structuur van de organisatie. De hoeveelheid mensen die een gelovige kon bekeren werd een belangrijke maatstaf voor status en succes binnen de beweging. 

Vervolgingen van Jehova’s

De preken van Russell en Rutherford waren vaak erg radicaal. Rutherford trok hard van leer tegen katholieken, maar ook tegen andere instanties en instituten die werden beschouwd als ‘duivels’. Dat leverde de Jehova’s internationaal veel problemen op. Niet in de laatste plaats door de strikt pacifistische houding van de beweging. De leden van de beweging weigerden namelijk elke vorm van militaire activiteit. Hierdoor werden veel Jehova’s vervolgd omdat ze weigerden hun dienstplicht te vervullen, met name voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog. Die vervolgingen verhardden het standpunt van Rutherford tegen seculiere instituties als de overheid. Volgens hem waren de enige wetten waaraan men zich diende te houden die van God en deden de wereldse wetboeken er niet toe.

Die getroebleerde verhoudingen met de overheid speelden niet alleen in de Verenigde Staten, maar over heel de wereld. Op veel plekken werden Jehova’s op z’n minst met wantrouwen benaderd, maar vaak ook vervolgd wegens hun weigering zich aan de menselijke wetten te conformeren. In Nazi-Duitsland werden de Jehova’s wegens hun geloof gedeporteerd naar concentratiekampen, waar veel van hen omkwamen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen ook in de geallieerde landen veel Jehova’s achter de tralies, wederom wegens hun weigering deel te nemen aan de oorlog.

Een wereldwijde beweging

Het missiewerk om het woord van God te verspreiden is een van de belangrijkste pijlers van het geloof van de Jehova’s. Onder Rutherfords opvolger Nathan Homer Knorr werden de missietechnieken van de beweging geperfectioneerd. Gelovigen kregen training om gesprekken met niet-Jehova’s te voeren, zodoende konden de platenspelers van Rutherford aan de kant. Daarnaast richtte Knorr Jehova-scholen op buiten de VS, zodat de leer wereldwijd beter verspreid konden worden. Ook liet hij de Bijbel opnieuw vertalen naar de standaarden van de Jehova’s Getuigen. Dat gaf bovendien ruimte om het standpunt tegenover de wereldlijke overheid enigszins te herzien. Er werd bepaald dat men zich aan de wereldlijke wetten kon houden, zolang die niet in strijd waren met de wetten van God.

Gesloten gemeenschap

Desondanks bleef de gemeenschap tamelijk gesloten. Niet alleen de strakke organisatie en afkeer van de wereldlijke wetten plaatsen de gelovigen enigszins buiten de maatschappij. Ook hun strenge geloofsleer is voor niet-Jehova’s vaak bevreemdend. Zo vieren de Jehova’s Getuigen geen Kerstmis of Pasen, omdat zij er van overtuigd zijn dat deze feestdagen hun oorsprong hebben in andere religies dan het pure Christendom dat de Bijbel voorschrijft. Ook niet-religieuze feestdagen zoals verjaardagen, oud en nieuw, of nationale feestdagen worden niet gevierd. Verder houden Jehova’s vast aan een sterk conservatieve en traditionele interpretatie van het huwelijk en de verhoudingen tussen man en vrouw.

Doordat Jehova’s niet deelnemen aan veel zaken die voor de meeste mensen heel normaal zijn, is de psychologische afstand tussen de Jehova’s en andere bevolkingsgroepen vaak groot. Doordat een kleine overtreding van de regels al verstoting uit de gemeenschap kan betekenen, richten veel gelovigen zich met name op die gemeenschap en weinig op de wereld buiten hun geloofskring. Veel mensen kennen de Jehova’s daardoor alleen van de bezoekjes langs de deuren, of andere uitingen van missiewerk.

Maar aan die geslotenheid zou wel eens een einde kunnen komen. In 2017 raakte de Nederlandse Jehovagemeenschap in opspraak door berichten over seksueel misbruik binnen de gemeenschap. De gemeenschap zou dat misbruik hebben verzwegen voor Justitie en ‘intern’ hebben opgelost.  Daardoor lopen er strafrechtelijke onderzoeken, die de Jehova’s kunnen dwingen meer in de openbaarheid te treden.

Leestip:

Ora et Labora – Twaalf opstellen over christelijke spiritualiteit in de praktijk
Redactie: Jaap van Amersfoort, Pieta van Beek en Gerrit Schutte
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087044299
Winkelprijs: €19,-

Bestel dit boek nu!

Bronnen:

• JW.org: Waarom vieren Jehova's Getuigen bepaalde feestdagen niet?
• Birtannica.com: Jehovas Witnesses 
• BBC: Jehova's Witnesses History
• Catholic.com: History of the Jehovas Witnesses 

afbeeldingen:

• Bijeenkomst van Jehova's Getuigen in de Jaarbeurshallen in Utrecht (1988) fotocollectie Anefo via www.nationaalarchief.nl 
• Voorblad van The Watchtower uit 1879. Charles Taze Russell [Public domain] via Wikimedia Commons