Internet ontstond dankzij de Spoetnik
Vandaag de dag is een leven zonder internet nauwelijks meer voor te stellen. We gebruiken het internet voor onze communicatie, boodschappen, onderwijs en werk. Als je tegenwoordig naar een nieuwe woning verhuist, is een van de eerste dingen die je doet online het internet vergelijken. Maar hoewel we tegenwoordig niet meer zonder internet kunnen, weten maar weinig mensen waar deze uitvinding eigenlijk vandaan komt. Het antwoord op die vraag zou je misschien niet zo snel verwachten: het internet dankt haar ontstaan aan de Spoetnik, de bekende Russische kunstmaan.
Om te begrijpen hoe dit precies zit, moeten we ongeveer 70 jaar terug in de tijd gaan. In de jaren ’50 was de Koude Oorlog namelijk in volle gang. Hiermee wordt in het lagen verwezen naar de wereldwijde concurrentiestrijd tussen twee machtsblokken: kapitalistische onder aanvoering van de verenigde Staten en een communistische onder aanvoering van de Sovjet-Unie. Als onderdeel hiervan waren beide grootmachten verwikkeld in een wapenwedloop. Hierbij ontwikkelden ze beide steeds technologisch geavanceerdere wapens, om een voorsprong op de ander te krijgen. Ook rakettechnologie maakte deel uit van deze competitie.
Eerste satelliet gelanceerd
Op 4 oktober 1957 bereikte de Sovjet-Unie een belangrijke mijlpaal, met de lancering van de Spoetnik I. Dit was ’s werelds eerste kunstmaan, die succesvol in een baan om de aarde werd gebracht. Naar de huidige maatstaven was het een vrij klein object: De Spoetnik was zo groot als een strandbal en woog ‘slechts’ 83 kilo. Bovendien waren ook de technologische mogelijkheden beperkt: het enige wat deze kunstmaan kon was steeds hetzelfde geluidssignaal naar de aarde sturen. Niettemin was dit de eerste keer dat een satelliet met succes in de ruimte was gelanceerd. In de geschiedenis van de ruimtevaart geldt de lancering van de spoetnik dan ook als een enorme mijlpaal.
De Spoetnikcrisis
In de Verenigde Staten schrok men enorm van dit Russische succes. Voor het grootste deel van de jaren ’50 waren de Amerikanen er namelijk van overtuigd geweest dat zij op het gebied van rakettechnologie ver voorlagen op de Sovjet-Unie De lancering van de Spoetnik kwam dan ook als een psychologische schok. Als de Russen immers een satelliet in de ruimte konden lanceren, dan moesten ze ook over krachtige raketten beschikken. En dit soort raketten kon ook worden gebruikt voor een aanval op de Verenigde Staten, mogelijk zelfs met nucleaire wapen. Vanwege de algemene angst die als gevolg van de Spoetnik ontstond in Amerika, spreken historici ook wel van de ‘Spoetnikcrisis’.
ARPOA opgericht
De Verenigde Staten waren er dan ook op gebrand om hun voorsprong in de rakettechnologie weer terug te winnen. Hiervoor kondigde de Amerikaanse president Dwight Eisenhower een hele reeks maatregelen op. Zo pompte hij honderd miljoen dollar extra in de wetenschap (toen een gigantisch bedrag) en richtte hij in 1958 de NASA op, die vandaag de dag nog steeds over de Amerikaanse ruimtevaart gaat. Een andere maatregel zou echter van grote invloed zijn voor de opkomst van het internet. Eisenhower richtte namelijk nog diverse andere organisaties op, waaronder het Advanced Research Projects Agency (ARPA). ARPA maakte deel uit van het Ministerie van Defensie en werd verantwoordelijk gesteld voor het ontwikkelen van militaire technologie. Zo moest deze denktank voorkomen dat de Verenigde Staten zouden worden verrast door een technologisch superieure vijand.
Voor het ontwikkelen van betere technologieën, werkte SARPA samen met diverse universiteiten, die elk een eigen computersysteem hadden. Dit laatste leverde nog wel eens problemen op als verschillende universiteiten kennis moesten uitwisselen. ARPA was daarom op zoek naar een efficiënt systeem om verschillende computersystemen met elkaar te laten communiceren.
J.C.R. Licklider
Toen in 1962 de Amerikaanse internetpionier J.C.R. Licklider zijn ideeën voor een computernetwerk in een artikel uiteenzette, was ARPA er dan ook meteen enthousiast. In zijn stuk pleitte Licklider er namelijk voor een netwerk op te zetten, waarin computers van verschillende fabricaat met elkaar konden communiceren. Dit was ook precies wat ARPA voor ogen had en twee maanden na de publicatie namen ze Licklider in dienst.
Eerste voorloper van het internet gelanceerd
In de daaropvolgende jaren werkte Licklider zijn idee verder uit. Dankzij de ingeving van een oud-collega, ontdekte hij dat het veiliger en betrouwbaarder was om data in kleine stukjes via verschillende punten in een netwerk te versturen dan in één keer via een telefoonlijn. Op basis van dit inzicht ontwikkelde hij het ARPANET, de eerste voorloper van het internet. In oktober 1969 werden er voor het eerst twee computers aan elkaar verbonden met dit netwerk. In de jaren daarop groeide dit aantal snel verder door.
Einde van het ARPANET
Het ARPANET bleef tot 1988 in gebruik, maar had voor die tijd al veel van zijn militaire functies verloren. Hoewel het netwerk alleen bestond uit het uitwisselen van bestanden, vormde zijn opzet toch de basis voor het World Wide Web, dat in 1991 werd geïntroduceerd. Hierdoor werkt het hedendaags internet nog steeds op basis van de principes van het ARPANET, een netwerk dat vooral ontstond uit angst voor de Russische technologieën. Zonder de lancering van de Spoetnik en de daaropvolgende Amerikaanse paniek, had onze digitale wereld er nu mogelijk heel anders uitgezien.
