5 bijzondere liften

Tegenwoordig is de lift vaak onmisbaar. Bijvoorbeeld omdat we iets zwaars naar een hogere verdieping moeten krijgen, of omdat we zelf niet meer zo goed ter been zijn. al eeuwen lang proberen mensen met handige constructies het naar boven verplaatsen van mensen en goederen wat makkelijker te maken. Wist je dat de Engelse koning Hendrik VIII al een soort traplift had?

Liften in het Colosseum

De Romeinen maakten al gebruik van liften. Het bekendste voorbeeld van Romeinse lifttechniek was te zien in het Colosseum in Rome. Daar konden dieren en mensen met behulp van liften als ‘verrassing’ in de arena verschijnen tijdens gladiatorengevechten. In het Colosseum waren tussen de 24 en 28 liften geplaatst, die elk honderden kilo’s konden wegen. Machines om de liften aan te drijven waren er niet. De spierkracht die nodig was om al die liften aan te drijven, werd geleverd door 200 man.

Lift in Versailles bracht koning naar zijn geliefde

De eerste echte persoonslift vinden we terug in het paleis van Versailles in Frankrijk. In de vroegmoderne tijd was er een systeem bedacht waarbij liften opgehesen konden worden door gebruik te maken van contragewichten. Spierkracht van mensen of dieren was niet meer nodig. De Franse koning Lodewijk XV had wel oren naar deze vinding en liet een 'vliegende stoel' in het geheim in zijn paleis plaatsen. Zo kon hij stiekem zijn maîtresse een verdieping hoger bezoeken.

Nieuwe liftsystemen voor de kolenmijnen

In de kolen- en ertsmijnen bleken liften onmisbaar. Met de liften konden mijnwerkers makkelijk naar de grote dieptes waarop zij werken worden gebracht. Een verticale liftschacht nam minder ruimte in dan lange hellingen of trappen. Toen de mijnindustrie in de negentiende eeuw een grote vlucht nam, ontwikkelden ingenieurs in hoog tempo nieuwe liftsystemen die zo veel mogelijk mensen materiaal zo snel mogelijk naar beneden konden brengen.

Eerste veiligheidslift

De eerste veiligheidslift werd in 1850 uitgevonden door Elisha Otis. Hij wist een systeem te ontwikkelen waarbij de liftcabine bleef hangen als de kabel brak. Hierdoor was de kans dat een liftcabine te pletter sloeg een stuk kleiner. Het systeem van vormt nog steeds de basis voor liften die vandaag de dag gebruikt worden.

Speciale lift: de traplift

Een speciale lift is de traplift. Met deze constructie kan iemand die slecht ter been is wel de trap gebruiken, zonder dat er speciale liftschachten met moeilijke hijs- en veiligheidsmechanieken moeten worden gebouwd. Hoewel de traplift misschien ook een moderne vinding lijkt, werd de eerste traplift al in de zestiende eeuw voor de Engelse koning Hendrik VIII gebouwd. Na een toernooi was hij dusdanig gewond geraakt dat hij niet meer zelfstandig de trap op kon. Met een speciale traptroon kon hij toch nog met de trap door zijn paleizen.

Bronnen:

• Smithsonian Magazine: How ancient Romans lifted wild animals into the Colosseum 
• This is Versailles: The Flying chair 
• Invent.org: Elisha Graves Otis
• Daily Mail: Henry VIII used stairthrone steps, says Starkey 

Afbeelding:

Zeddy [CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons