Auto’s als symbool voor emancipatie

De uitvinding van de auto door Carl Benz had een onbedoeld bij-effect. Niet alleen werd de automobiel een handig middel om snel van A- naar B te gaan, de auto ontwikkelde zich ook tot een symbool van vrijheid.

Zeker in de Verenigde Staten geldt de auto nog steeds als een symbool voor een vrije burger, die makkelijk kan gaan en staan waar hij wil. De snelheid van een auto, gecombineerd met de autonomie van een bestuurder die zelf kan bepalen waar hij heen rijdt (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een trein), soms zelfs als er geen weg ligt, maken van de auto in de ogen van velen, de auto tot een apparaat waarmee een vrije mens alle kanten op kan.

Hoewel de eerste automobilist een dame was, de vrouw van auto-uitvinder Carl Benz om precies te zijn, waren auto’s toch vooral een mannending. En dus de bijbehorende vrijheid ook. Pas vanaf de jaren 60 kwam daar verandering in.

Emancipatie zichtbaar in autoreclames

Onder invloed van de tweede feministische golf gingen vrouwen steeds vaker zelfstandig op pad en de symbolische vrijheid van de auto lonkte daarbij. Dat was goed te zien in reclame-uitingen voor auto’s. Al in de jaren 20 speelden vrouwen een rol in auto-advertenties, soms zelfs achter het stuur, maar altijd in gezelschap. Even vaak werden beeltenissen van charmante jonge vrouwen vooral gebruikt om de ‘elegantie’ van een automodel te benadrukken. Je mag je afvragen of de ‘zelfstandige vrouw’ daadwerkelijk de doelgroep van die advertenties was.

‘Baas in eigen Mini’ versus ‘Truttenschudder’

In de jaren 60 werd dat anders. Vrouwen werden veel vaker direct als doelgroep aangesproken. Een advertentie van Fiat uit 1964 was daarin baanbrekend. In die advertentie werd het woord ‘emancipatie’ voor het eerst in een autoreclame gebruikt. Overigens gingen die reclames bijzonder vaak in op het grote gebruiksgemak van een auto. Dat dat nog wel eens verkeerd kon uitpakken, liet DAF zien. De DAF’jes met een revolutionair schakelsysteem waren zo gebruiksvriendelijk dat ze al snel werden geassocieerd met onkundige oude vrouwtjes. Daardoor kregen ze de minachtende bijnaam ‘truttenschudder met jarretelaandrijving’. En alsnog werden er veel reclames gemaakt waarin mannen werden aangesproken, die dan een auto voor hun vrouw moesten kopen. Een reclame van Mini uit de jaren 70 trok hier flink tegen van leer. Onder de slogan ‘Baas in eigen Mini’, afgeleid van de pro-abortuscampagnes, werden (door mannen verzonnen) argumenten waarom het een slecht idee was als een vrouw een eigen auto had, weerlegd. Maar hoewel de emanciperende vrouw dus was ontdekt door de auto-industrie, was er een groot verschil in de manier waarop mannen en vrouwen achter het stuur werden benaderd.

Verzekeringskwesties

Dat speelde ook in het verzekeringswezen. In de jaren 80 kwamen er aparte autoverzekeringen voor vrouwen. Doordat vrouwen minder vaak schade reden, daalden de premies voor vrouwen. Zo waren vrouwelijke bestuurders tot in de 21e eeuw stukken goedkoper uit dan mannen. Inmiddels is dat verschil een stuk kleiner geworden. Bij een vergelijking autoverzekering zal je dan ook geen verschillende prijzen voor mannen en vrouwen meer zien. Wie nu kijkt naar verschillen tussen autoverzekeringen voor mannen en vrouwen, zal de grootste verschillen vooral terug zien in de extra’s die bij de autoverzekering geleverd worden.