De geschiedenis van composieten
Veel spullen die we gebruiken, bestaan niet uit maar één materiaal, maar uit meerdere materialen. Zulke samenstellingen worden composieten genoemd. Door materialen te combineren, kan een voorwerp vaak beter steviger, of juist flexibeler worden. En dat weten mensen al heel lang.
Composieten in de oudheid
Het combineren van materialen tot composieten lijkt modern, maar is al heel oud. De oudste composieten die zijn teruggevonden, zijn gevonden bij resten van de Mesopotamiërs en de oude Egyptenaren. Zij combineerden stro en leem om bouwmateriaal van te maken voor gebouwen. Door deze combinatie behielden de bouwstenen beter hun structuur en vielen ze minder snel uit elkaar. De Mesopotamiërs verlijmden ook verschillende stukken hout, om er een steviger nieuw stuk hout van te maken.
Gevreesde composietbogen
Dat verlijmen van materialen was ook handig in de oorlogsvoering. Voor pijl en boog was een combinatie van stijve en flexibele materialen nodig. Composiet dus. In het graf van Toetanchamon werden composietbogen, maar de composietboog werd pas in de middeleeuwen echt beroemd door de Mongolen. Door buigzame en stijve materialen te combineren, wisten ze bogen te maken die licht en klein waren, maar die wel in staat om een pijl met veel kracht te lanceren. De combinatie van deze krachtige bogen en behendige boogschutters, die zelfs de kunst verstonden om te paard hun pijlen af te schieten, maakte de Mongoolse boogschutters tot gevreesde vijanden tijdens de middeleeuwen.
Industriële revolutie
De grootste stap in de ontwikkeling van composietmaterialen werd gemaakt in de industriële revolutie. Door de nieuwe ontwikkelingen werd het mogelijk om verschillende materialen echt samen te laten smelten. Daardoor ontstonden de eerste synthetische materialen. Doordat er in de chemische techniek steeds meer mogelijk werd, ontstonden er composietmaterialen zoals bakeliet, vinyl. Deze uitvindingen werden vaak gestimuleerd door de oorlogsindustrie tijdens de twee wereldoorlogen.
Lucht- en Ruimtevaart
Na de Tweede Wereldoorlog deden de zich snel ontwikkelende lucht- en ruimtevaart hetzelfde als de oorlogsindustrie eerder. De grote vraag naar materialen die sterk en lichtgewicht waren, zorgde voor snelle ontwikkelingen op het gebied van composietmaterialen. Ook de auto-industrie deed z’n duit in het zakje en op termijn zelfs de sportindustrie. Auto-onderdelen, maar ook sportartikelen die eerst nog van metaal of hout werden gemaakt, werden nu van composiet zoals koolstofvezels gemaakt.
Composiet in het dagelijks leven
Langzaam slopen composieten daarmee ons dagelijks leven binnen. De lichte, doch sterke eigenschappen van veel composietmaterialen zorgen ervoor dat composietmaterialen op veel manieren toegepast kunnen worden. Vooral in elektronica is composiet populair maar doordat veel composietmaterialen erg slijtvast zijn, is composiet ook populair buitenshuis. Veel houten vlonders in tuinen en balkons zijn inmiddels vervangen door composiet vlonderplanken.
Afbeelding:
By APoincot [CC BY-SA 3.0 or GFDL], from Wikimedia Commons
Bronnen:
- Mar-Bal: History of composites
- Karpowicz, A., Ottoman Turkish bows, manufacture & design, 2nd edition