Home » Reportage
De wandtegel

De geschiedenis van de tegel in Nederland

Tegels zijn vandaag de dag niet weg te denken uit het interieur van woningen en gebouwen. Aanvankelijk werden tegels bedoeld als decoratie, terwijl ze later ook een symbolische functie kregen. De geschiedenis van de tegel in Nederland gaat terug tot de zeventiende eeuw.

In de vijftiende eeuw ontwikkelde Spanje zich tot een belangrijke producent van keramische tegels. Tegels werden daar gebruikt bij openbare gebouwen en woningen van rijke mensen. Spanje ontwikkelde zich tot een producent van aardewerk, waarvan veel is geëxporteerd naar Italië. Italiaanse vakmensen wisten daar wel raad mee. Zij experimenteerden met decoraties van tinglazuur, als vervanging van loodglazuur. De Italianen brachten de experimenten in de zestiende eeuw in praktijk in havenstad Antwerpen. Deze stad ontpopte zich gaandeweg tot een belangrijke tegelproducent.

Tegelproductie in Nederland

Aanvankelijk werden in Nederland de buitenlandse invloeden meegenomen in het productieproces van de tegel. Daardoor is er sprake van een relatief korte geschiedenis van de Nederlandse tegel. In 1584 ontmoette een aantal aardewerkambachtslieden elkaar in Delft. Vanaf toen werd Delft een belangrijke stad voor de productie van keramische tegels. In Delft ontstond het wereldberoemde Delfts blauw. Tegenwoordig is dit een benaming voor alle blauw geschilderde tegels. In Nederland gemaakte tegels kregen vanaf toen meer een eigen karakter. Eind zeventiende eeuw werden in Nederland behalve de blauwe tegels ook paars geschilderde tegels populair.

Tegelindustrie stort in 

De Nederlandse tegelindustrie beleefde aan het einde van de zeventiende eeuw hoogtijdagen. Intussen groeiden ook in onder meer Enkhuizen, Hoorn, Gouda en Harlingen de tegelbakkerijen als kool. Rond 1725 kwam er een einde aan de bloeiperiode, mede omdat de goedkopere Britse tegelindustrie te sterk was voor de Nederlandse productie. In de negentiende eeuw holde de Nederlandse economie achteruit. Dit had grote gevolgen voor de tegelproductie.

Tegenwoordig

Tegenwoordig hecht men vooral waarde aan de hygiënische functie van de tegel. Daarnaast gebruikt men een tegel ook regelmatig als herdenkingsobject. Het aantal tegelbedrijven in Nederland is in vergelijking met een paar eeuwen geleden beperkt. Veel Nederlandse tegelbedrijven, zoals Totaaltegel, verkopen niet alleen de typisch Nederlandse blauwe tegels, maar ook vloertegels, tuintegels, terrastegels en natuursteen tegels.

Afbeelding:

Wikimedia Commons: Wandtegel 

Bronnen:

Partners: 

Geschiedenis magazine 3 van 2024 nu in de winkel

Het derde nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 16 mei 23:59 u. een abonnement.

Het ‘sterrenkamp’ in Bergen-Belsen

Lees het aankomende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 16 mei 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief.