De geschiedenis van verf: van grot tot gebouw

Verf is een materiaal dat al duizenden jaren wordt gebruikt om voorwerpen te beschermen en te verfraaien, of om belangrijke signalen te geven. Hoewel de essentie van verf in al die tijd in wezen niet veranderd is, zijn de precieze samenstelling, productie en toepassing van verf zijn in de loop der tijd sterk veranderd, afhankelijk van de beschikbare materialen, technologieën en behoeften van de mensen.

Verf door de geschiedenis heen

De eerste bekende schilderingen zijn tussen 20.000 en 25.000 jaar geleden in grotten in Frankrijk en Spanje gemaakt met natuurlijke kleurstoffen, zoals aardpigmenten, houtskool, bessensap, reuzel en bloed. De schilders brachten verf aan met hun handen en bestond uit een mengsel van speeksel en mineralen.

In de oudheid gebruikten de Egyptenaren verf om hun schepen te beschermen tegen de weersinvloeden. Ze gebruikten natuurlijke harsen, oliën en wassen als bindmiddelen en plantaardige en dierlijke kleurstoffen als pigmenten. De Grieken en de Romeinen verbeterden de verftechnieken door tempera te gebruiken, een mengsel van water, eiwit en pigment. Ze schilderden ook fresco’s op natte kalkpleister met wateroplosbare pigmenten.

In de middeleeuwen werd verf vooral gebruikt voor religieuze kunstwerken, zoals iconen, manuscripten en altaarstukken. De kunstenaars maakten hun eigen verf door pigmenten te malen en te mengen met bindmiddelen, zoals eigeel, lijnolie, gom en hars. Ze experimenteerden ook met nieuwe pigmenten, zoals lapis lazuli, vermiljoen en loodwit.

Tijdens de renaissance ontwikkelde de olieverftechniek zich verder, waardoor de kunstenaars meer realistische en gedetailleerde schilderijen konden maken. Ze gebruikten verschillende soorten oliën, zoals walnootolie, papaverolie en lijnolie, om de droogtijd en de glans van de verf te beïnvloeden.

Verfindustrie

In de zeventiende en achttiende eeuw werd verf steeds meer gebruikt voor decoratieve en architecturale doeleinden, gebruikt. Niet alleen meer in paleizen en kerken, maar steeds vaker kregen ook de meubels, huizen en andere objecten van gewone mensen een kleurtje. De verfproductie werd meer gemechaniseerd door het gebruik van molens om de pigmenten te slijpen en te mengen met de bindmiddelen. De eerste verffabrieken ontstonden in de negentiende eeuw, toen de industriële revolutie de vraag naar verf deed toenemen.

In de twintigste eeuw vonden de meeste veranderingen in de verfsamenstelling en de verfproductiesystemen plaats. Er werden nieuwe synthetische bindmiddelen ontwikkeld, die de verf duurzamer, flexibeler en waterbestendiger maakten. Er werden ook nieuwe pigmenten, zoals titaandioxide, kobalt en chroom, geïntroduceerd, die de verf helderder, lichtechter en beter dekkend maakten. Bovendien werden er nieuwe verftechnieken, zoals spuiten, rollen en airbrushen, gebruikt om de verf sneller en gelijkmatiger aan te brengen.

Dat was nodig ook, want de introductie van de lopende band in fabrieken, zorgde ervoor dat veel producten steeds sneller en steeds massaler gemaakt werden. Daardoor was er ook steeds meer verf nodig. Om de productie van zijn beroemde T-Ford, het eerste échte product dat van de lopende band kwam, zo efficiënt mogelijk te maken, liet Henry Ford de auto’s een tijdlang alleen maar in het zwart verven. Op die manier maakte hij de kans op verftekorten zo klein mogelijk. 

Vandaag de dag: focus op duurzaamheid volgens verfexpert

Hierover spraken we met Ryanne van Moose Färg, over stand van verf vandaag de dag zegt ze het volgende: 
“Tegenwoordig is de verfsector vooral gericht op het verbeteren van de kwaliteit, de veiligheid en de duurzaamheid van de verf. Er wordt meer aandacht besteed aan het verminderen van de schadelijke effecten van verf op het milieu en de gezondheid. Er wordt ook geëxperimenteerd met nieuwe functionele verven, zoals magneetverf, warmtegevoelige verf en zelfreinigende verf, die de verf meer mogelijkheden en toepassingen geven.”