De onterechte terechtstelling van Jean Calas

Een zware tijd voor de familie van Calas

Het lot van Jean Calas paste tussen de schandalen die kleefden rond de katholieke kerk. De protestantse koopman werd in 1761 door een katholieke rechtbank in Toulouse ten onrechte veroordeeld tot de marteldood voor de moord op zijn zoon. Calas en zijn familie leefden in zware tijden, zeker nadat het edict van Nantes hun religie in de ban had gedaan. Protestanten hadden nauwelijks rechten in de katholieke samenleving en de Calas beleefden hun geloof voornamelijk binnenskamers. De oudste zoon, echter,  bekeerde zich in 1756 tot het katholicisme. Zijn 16-jarige broertje wilde waarschijnlijk zijn voorbeeld volgen totdat hij op 13 oktober 1761 dood werd aangetroffen. Hij was opgehangen.

Gruwelijke martelingen van Calas

Geruchten deden al snel de ronde dat de jongen was vermoord door zijn ouders omdat hij zich wilde bekeren tot het katholieke geloof. Terwijl de jongen een heldenbegrafenis kreeg, werd vader Calas voorgeleid voor de rechtbank. De vader weigerde te bekennen, zelfs niet nadat hij werd gemarteld. Zijn armen en benen werden uitgestrekt en hij kreeg 17 liter water door zijn strot gegoten. Vervolgens bonden gerechtsdienaren hem aan een kruis voor de kathedraal van Toulouse en braken zijn armen met een ijzeren staaf. Calas bleef volhouden in zijn onschuld. De zaak groeide uit tot een nationale kwestie. De kerk en het parlement stonden achter de veroordeling van Calas. Zijn hoger bereop werd verworpen. De 64-jarige vader stierf op 9 maart 1762 aan het rad. Tot zijn dood schreeuwde hij uit dat hij onschuldig was aan de dood van zijn zoon. 

Voltaire streed voor gerechtigheid

Calas' vrouw, die ternauwernood werd vrijgesproken, liet het er niet bij zitten en worstelde voor erkenning van de onschuld van haar man. Zij schreef Voltaire aan. De Franse filosoof verdiepte zich in de zaak en raakte er steeds meer van overtuigd dat Calas ten onterechte was veroordeeld. In de komende vijf jaar bezocht hij zijn contacten aan het hof en schreef hij de koning aan in Parijs om de naam van Calas te zuiveren. Voltaire slaagde in zijn missie . In 1767 verleende het Hooggerechtshof postuum vrijspraak aan Calas. 

Bronnen:

• Jasper Ridley, A brief history of the freemasons
• Athena voltaire_traite_tolerance.

Afbeeldingen:

• See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons
• Daniel Nikolaus Chodowiecki via Wikimedia Commons