De oorsprong van de lepel

De lepel is een van de meest gebruikte onderdelen van ons bestek. En ook een van de oudsten.

De eerste lepel bij de Romeinen

Zeker is dat de oude Romeinen al een lepelvormig bestek hanteerden wanneer zij de maaltijd nuttigden. Ze gebruikten langwerpige slakkenhuizen die, eenmaal als eetmiddel, een verrassend diepe bodem hadden. Nog steeds klinkt in het Romeinse woord voor slakkenhuis cochlea door als term voor lepel in moderne Latijnse talen. Zo scheppen Italianen hun ijs met een ‘cucchiaio’, nuttigen Spanjaarden soep met een ‘cuchara’ en strooien Fransen mosterd op hun maaltijden met een ‘cuillère’.

Germaanse lepels van hout

In hun expansiedrift in de eerste eeuw voor Christus verspreidden de Romeinen het gebruik van de lepel in de noordelijke gebieden van Europa. De Germaanse volkeren namen de eetgewoontes over, alleen konden zij zich geen welgevormde lepels veroorloven. In plaats van schelpen, gebruikten zij lepels gemaakt van boomsplinters. Het Angelsaksische woord 'spon' (houten lepel) diende als de basis voor de hedendaagse Nederlandse woorden ‘houtspaan’ en ‘speen’.

Lepels van goud

In latere eeuwen gingen ook de Germanen over tot het fabriceren van lepels uit andere metalen. Sterker, op de tafels van welgestelde families lepels lagen ivoren, benen en bronzen lepels tussen rijke banketten. In de regel aten edelen met zilveren lepels, terwijl lieden van koninklijke bloede een gouden lepel ter hand namen.

Lepels voor iedereen

Eten met een lepel raakte in Europa zo wijdverspreid, dat ook minder bedeelden met het eetinstrument overweg konden. Vanaf de veertiende eeuw deden lepels van minder edel materiaal, zoals tin, koper en messing, hun intrede in de samenleving. Lepels van dergelijke materialen, aangevuld met ijzeren en plastic lepels, vullen nog steeds het assortiment op habitas online.

Overigens werden zowel de lepel, als het mes, als de volk alle voorgegaan door de eetstokjes in China.