Het Italiaanse koninkrijk van de Langobarden

In de zesde eeuw leek er weinig meer van het eens zo machtige Romeinse Rijk over te zijn. Het was de tijd van de ‘Grote Volksverhuizingen’, een lange periode waarin verschillende volkeren zich langzaam maar zeker door Europa verplaatsten. Eén van deze stammen was die van de Langobarden. Zij wisten een koninkrijk te stichten dat ze tweehonderd jaar lang regeerden vanuit Italië, het hart van het Romeinse Rijk. Wie waren de Langobarden, en waar komt de bijzondere naam van de stam vandaan?

Mythe van de Langobarden

De naam ‘Langobarden’ is afkomstig van een mythe. Volgens het verhaal waren de Langobarden in eerste instantie een stam uit Scandinavië die bekend stond als Winnili. Toen deze stam naar het zuiden migreerde en arriveerde bij de Duitse rivier de Elbe, raakten ze in conflict met een lokale stam. Hoewel de Winnili met minder waren, gingen ze de strijd aan met deze stam. Volgens de legende werden de lokale stam beschermd door de god Wodan, en de Winnili door de godin Freyja. Terwijl Wodan sliep, ging Freyja naar de Winnili om ze te vertellen dat ze voor zonsopgang klaar moesten zijn voor de strijd. Omdat de Winnili met minder waren, vroeg ze de vrouwen om mee te gaan terwijl ze hun lange haar onder hun kin bonden zodat het leek alsof ze baarden hadden. Daarna ging Freyja naar het bed waar Wodan sliep, en draaide het om zodat hij, als hij wakker zou worden, meteen de Winnili zag. Toen Wodan wakker werd, zag hij de grote groep WInnili en riep: ‘Wie zijn deze langbaarden?’. Hierop antwoordde Freyja: ‘Zoals U hen een naam hebt gegeven, geef hen dan ook de overwinning’. En zo gebeurde het, en werden de Winnili de Langobarden.

Voor ons is dit uiteraard een mythe, maar de Langobarden zagen deze verhalen als echte geschiedenis.

De Grote Volksverhuizing

De verhuizing van de Langobarden van het huidige Duitsland naar het zuiden was niet de enige grote migratiestroom aan het einde van de Romeinse Tijd. Vanaf de derde eeuw kwamen steeds meer groepen in beweging die langzaam maar zeker naar Romeinse gebieden trokken. Dit proces verliep langzaam, maar de Romeinse invloed in het westen van Europa kalfde steeds verder af. De bewegingen van grote groepen mensen en interne problemen zorgden ervoor dat het West-Romeinse Rijk langzaam maar zeker instortte. De economie ging achteruit door een lange reeks van burgeroorlogen en andere bestuursproblemen. Dit betekende dat de Romeinen in het westen hun grenzen steeds minder goed konden verdedigen. Na eerst enkele Germaanse stammen noodgedwongen op te nemen in hun leger, vielen steeds meer ‘barbaren’ het rijk binnen. Zo ook de Langobarden. In de vierde eeuw migreerden ze langzaam naar het zuiden. Eerst naar het huidige Oostenrijk, waar ze zich tegen het einde van de vijfde eeuw bevonden. Het West-Romeinse Rijk was inmiddels al verdwenen, nadat de laatste Romeinse keizer in 476 werd afgezet.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Langobarden in Italië

Halverwege de zesde eeuw veranderde de organisatie van de stam. Tot dan toe waren de Langobarden een vrij egalitaire groep. De leden stonden onder leiding van enkele aanvoerders, maar in deze periode ontstond er een sterkere hiërarchie. In 546 werd zelfs een Lombardische dynastie gesticht onder leiding van Audion, die regeerde tussen 546 en 560. Dat was de opmaat voor de stichting van een heus koninkrijk. Na twee decennia succesvolle strijd tegen omliggende stammen, migreerden de Langobarden naar Italië. De grens werd vrijwel niet bewaakt, en de troepen konden in 568 makkelijk doordringen naar het zuiden. Het Lombardische Koninkrijk was een feit, onder heerschappij van koning Alboin (ca. 560-572).

Koninkrijk van de Langobarden

Alboin was één van de grootste koningen van de Langobarden. Eén legende beschrijft dat hij de Avaren, een bevolkingsgroep afkomstig uit het huidige Turkije, versloeg in 567, waarna hij de schedel van hun onthoofde leider gebruikte om wijn uit te drinken. Deze legende staat symbool voor het feit dat de heerschappij van de Langobarden in de eerste decennia gepaard ging met veel geweld. Dit was ook vanwege het feit dat ze er maar liefst tien jaar over deden om een nieuwe opvolger van koning Cleph (572-574) te kiezen. De Langobarden wisten hun koninkrijk uit te breiden totdat het vrijwel het hele huidige Italië besloeg.

Ondergang van het rijk

Bij het overlijden van koning Aripert (653-661) werd het koninkrijk verdeeld onder zijn twee zonen; één dat werd geregeerd vanuit Milaan, en één vanuit Pavia. Deze gebieden waren constant met elkaar in conflict. In 774 werd het koninkrijk uiteindelijk verslagen door de Franken, onder leiding van Karel de Grote. De Langobarden bleven nog wel voortbestaan, maar alleen in kleine stadsstaten onder leiding van grotere machten. De huidige Italiaanse provincie Lombardije is vernoemd naar het koninkrijk.

Bronnen:

• Isgeschiedenis: De Grote Volksverhuizing
• Britannica: Lombard people
• World History: Lombards
• Historians Hut: The Hairy Origin Myth Of The Lombard Name

Afbeeldingen:

• Afbeelding bovenaan: Charles F. Horne, Public domain, via Wikimedia Commons
• Kaart Grote Volksverhuizing: Sansculotte, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
• Illustratie Alboin: Michel Wolgemut, Wilhelm Pleydenwurff (Text: Hartmann Schedel), Public domain, via Wikimedia Commons.
• Kaart Lombardische Rijk: Castagna, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
• Illustratie vrouwen: Emil Doepler, Public domain, via Wikimedia Commons.