Van riet naar een lekkere boxspring, zo ging het slapen vroeger
Na een dag hard werken kunnen we tegenwoordig ’s nachts in een comfortabel bed weer op krachten komen. We zouden hierbij haast vergeten dat dit lang niet altijd het geval is geweest. Het grootste deel van onze geschiedenis was een zacht matras namelijk een luxe, die alleen voor de allerrijksten was weggelegd.
Een hoop plantenresten
Al tijdens de prehistorie probeerden de mensen hun slaapplek op de grond wat comfortabeler te maken. Ze begonnen matrassen te maken van plantenresten zoals riet, bladeren en stro. Het oudste gevonden exemplaar komt uit Zuid-Afrika en is naar schatting 77.000 jaar oud. Mensen stopten tevens aromatische kruiden tussen de plantenresten, om muggen en ongedierte op afstand te houden.
Verguld bed voor de farao
De oude Egyptenaren waren vanaf ongeveer 3.000 v.Chr. de eersten die op verhoogde bedden sliepen. Boven de grond slapen hielp tegen de kou en bood daarnaast ook bescherming tegen de slangen. Daarnaast legden de Egyptenaren ook kussens op hun hoofdeinde, gevuld met palmbladeren. Deze bedden waren echter voornamelijk een aangelegenheid van de elite. Terwijl de farao op vergulde bedden sliep, moesten zijn onderdanen het met stenen verhogingen in hun huis doen.
Standsverschillen onder de Romeinen
Ook de Romeinen sliepen op bedden. Wie het zich kon veroorloven had een metalen bed, met daarop een met veren gevuld matras. De wat minder welgestelden moesten zich tevreden stellen met een houten bed en een matras van stro. De allerarmsten sliepen nog steeds op de vloer. Vanwege het koudere klimaat, sliepen alle lagen van de Romeinse bevolking tevens onder een wollen deken.
Statussymbool in de Middeleeuwen
Tijdens de Middeleeuwen gebruikte de Europese elite hun bedden als statussymbolen. Edellieden en vorsten sliepen in versierde houten hemelbedden. Katoenen of donzen matrassen zorgden voor comfort en fluwelen gordijnen voor privacy. De overgrote meerderheid van de bevolking sliep echter op een juten zak, gevuld met stro. Wie over een bed beschikte, moest dit vaak met het hele gezin delen.
Bed als pronkstuk
Vanaf de Renaissance werden bedden steeds uitbundiger gedecoreerd. Terwijl het gewone volk nog steeds op stro onder een linnen deken lag, schafte de rijke bovenlaag hemelbedden aan. Deze bedden werden ook steeds groter, tot wel 3 bij 3 meter. De slaapkamer ontwikkelde zich daardoor tot een statussymbool. Bezoekers aan landhuizen werden vaak naar de slaapkamer van hun gastheer gebracht, om zich er te vergapen aan de gedecoreerde zuilen en fel gekleurde gordijnen van het hemelbed.
Meer gelijkheid in de negentiende eeuw
Pas vanaf de negentiende eeuw trad er geleidelijk aan een verschuiving op. Onder invloed van de opkomende middenklasse, ontwikkelde de slaapkamer zich tot een privévertrek. De noodzaak voor extravagante versieringen nam hierdoor af. Door de industriële revolutie kwamen er tevens metalen bedden beschikbaar, met gietijzeren frames. Men begon zodoende op eenvoudigere bedden te slapen, die toch niet minder comfortabel waren. Door de groeiende welvaart, kwamen deze bedden tevens voor steeds meer mensen binnen handbereik. Nu werd het voor de onderklasse ook mogelijk om meerdere bedden in huis te halen, waardoor niet langer het hele gezin in hetzelfde bed hoefde te slapen.
Een comfortabele nacht voor iedereen
Tegenwoordig kun je gewoon online je boxsprings bestellen. Dit bed met veerspringconstructie werd halverwege de negentiende eeuw voor het eerst geïntroduceerd. Tijdens de twintigste eeuw zou ook het comfort van de matrassen aanzienlijk worden verbeterd. In de jaren 1930 kwamen er latex matrassen op de markt en vanaf 1950 ontwikkelden kunststofmatrassen zich in korte tijd tot het populairste type matras. Door deze uitvindingen kwam een comfortabele slaapplaats voor het eerst binnen handbereik van vrijwel de gehele samenleving.
