Van zegels tot digitaal: De ontwikkeling van de handtekening
Iedereen heeft een eigen handtekening, de een, een simpele krabbel, de ander een complexe reeks van lijnen. De handtekening is door de eeuwen heen uitgegroeid tot een symbool van persoonlijke identiteit en juridische erkenning. De handtekening heeft door de eeuwen heen een bijzondere ontwikkeling doorgemaakt, van de vroegste vormen van persoonlijke identificatie tot het gemak van de moderne digitale handtekening.
De oorsprong van de handtekening
De allereerste vorm van ondertekening dateert uit het oude Mesopotamië (naar schatting ongeveer 3000 voor Christus). Hiervoor werden speciale stempels of zegels gebruikt, die vaak aan een koord of ring werden gedragen. De stempels of zegels hadden per persoon vaak een speciaal symbool en werden aangebracht door middel van zachte klei. Zo werd eigendom, autoriteit of een overeenkomst aangetoond.
In de Griekse en Romeinse periode werden er al handgeschreven namen of initialen gebruikt om documenten te ondertekenen. Deze namen waren echter niet altijd consistent of duidelijk, waardoor ze vrij makkelijk te vervalsen of te betwisten waren. Bovendien waren veel mensen analfabeet en konden ze hooguit een symbool gebruiken als handtekening. Dit maakte het systeem verre van ideaal. Daarom werden vaak getuigen of notarissen ingeschakeld om de identiteit en de wil van de ondertekenaar te bevestigen
De middeleeuwse zegelring
Tijdens de middeleeuwen werd het gebruik van de zegelring populair. Adellijke families en regenten hadden vaak hun eigen zegelringen, gegraveerd met unieke symbolen en familiewapens. Deze ring drukten ze in zachte was of lak, en verzegelden zo letterlijk hun documenten. Zegelringen werden niet alleen gebruikt voor officiële stukken, maar ook voor persoonlijke correspondentie. Hoewel zegelringen voornamelijk gebruikt werden door de adellijke elite en hooggeplaatste geestelijken, waren ze echter niet alleen tot die groepen beperkt. Ook handelaren, ambachtslieden en boeren gebruikten soms zegels om hun goederen, contracten en testamenten te merken. Deze zegels waren meestal eenvoudiger en bestonden uit een symbool, letter of een afbeelding. Sommige mensen gebruikten zelfs hun duimafdruk als zegel.
Opkomst van de handtekening tijdens de renaissance
Door de opbloeiende handel tijdens de renaissance kwam er een groeiende behoefte aan persoonlijke identificatie. Door de verspreiding van het onderwijs en het schrift onder de bevolking begon in deze tijd de handgeschreven handtekening weer meer in zwang te raken. Mensen begonnen hun eigen unieke handtekening te ontwikkelen, een stijlvolle weergave van hun naam die kon worden gebruikt voor officiële documenten en brieven. Deze handtekeningen werden vaak steeds sneller en vloeiender geschreven, waardoor ze meer op een krabbel of een krul leken dan een duidelijk geschreven woord. Dit maakte de handtekening uniek en moeilijk na te maken. Kunstenaars en geleerden stonden vaak bekend om hun unieke handtekeningen, die vaak dienden als een artistiek statement. Maar soms waren handtekeningen ook erg simpel. Denk bijvoorbeeld aan de handtekening van Rembrandt.
Zegels en stempels
Naast zegels werden stempels ook steeds vaker gebruikt. Een stempel werkte volgens hetzelfde principe, maar was eenvoudiger. Er hoefde geen groot plakkaat zegellak op een document geplakt te worden. Wat inkt volstond. Nog altijd worden stempels gebruikt als waarmerk. Denk bijvoorbeeld aan de stempels voor visa in je paspoort.
Digitale handtekening
Door de opkomst van digitale technologie is de manier waarop we documenten ondertekenen opnieuw getransformeerd. Tegenwoordig kunnen ondernemers bijvoorbeeld gebruik maken van zogeheten e herkenning deze zorgt er bijvoorbeeld voor dat er gemakkelijk online een vergunning of subsidie aangevraagd en ondertekend kan worden. Of om bij overheidsdiensten in te loggen kun je gebruik maken van EH3.
De digitale handtekening maakt vaak gebruik van cryptografie, zodat een elektronisch bericht wordt voorzien van een unieke code, die alleen door de verzender en de ontvanger kan worden gelezen en geverifieerd. Deze ontwikkeling zorgt ervoor dat documenten nu makkelijk, snel en veilig te ondertekenen zijn. Zelfs op afstand. Een digitale handtekening heeft dezelfde juridische waarde als een geschreven handtekening. Mits deze voldoet aan bepaalde voorwaarden en normen. Door de stijgende populariteit van de digitale handtekening, wordt de handgeschreven variant steeds minder gebruikt. Dat maakt het voor ondernemers steeds makkelijker om goede zakelijke relaties met bijvoorbeeld de overheid te onderhouden en het scheelt een heleboel papierwerk. Een groep heeft wel het nakijken: toemkomstige historici. Die kunnen veel minder genieten van archieven vol met documenten waarin kunstige, krullende handtekeningen staan of grote sierlijke zegels hangen.
