1984: De winstgevende Spelen van Los Angeles

De Olympische Spelen van 1976 in Montréal waren door een verlies van ruim 1 miljard dollar uitgelopen op een financieel fiasco. Acht jaar later besloten de organisatoren in Los Angeles het daarom compleet anders aan te pakken, wat resulteerde in de meest winstgevende Spelen uit de geschiedenis. Alleen voor fastfoodketen McDonalds eindigde het sportevenement door de unieke omstandigheden toch in een gigantische financiële strop.

In de aanloop naar de Olympische Spelen van 1976 in het Canadese Montréal had burgemeester Jean Drapeau zelfverzekerd verklaard dat de kans dat de Spelen uit zouden lopen op een financieel verlies net zo groot was als “de kans dat een man zwanger zou worden.” Toch bleek hij er achteraf helemaal naast te zitten, want de dure aanleg van enkele nieuwe sportfaciliteiten leverde Montreal een schuld van ruim 1 miljard dollar op. Aangezien de provinciale en nationale overheden weigerden bij te springen, duurde het nog 30 jaar voordat de stad weer schuldenvrij was.

Selectieprocedure

Vanwege het financiële fiasco in Montréal van 1976 stonden de steden aan het begin van de jaren ’80 niet langer te springen om het evenement te organiseren. Slechts twee landen stelden zich kandidaat als gastland voor de Spelen van 1984: de Verenigde Staten en Iran. Toen laatstgenoemde zich nog voor het einde van de selectieprocedure terugtrok vanwege aanhoudende politieke onrust in het land, werd het evenement automatisch toebedeeld aan de Verenigde Staten. In een nationale selectieronde verkoos de Amerikaanse bond vervolgens Los Angeles (55 stemmen) boven New York (39) als definitieve locatie van de 23ste editie van de Olympische Spelen.

Boycot van de Sovjet-Unie

Nog voor de Spelen begonnen waren kreeg Los Angeles echter al de eerste tegenslag te verwerken. Op 8 mei 1984 kondigden de Sovjet-Unie, Cuba en Oost-Duitsland namelijk aan niet deel te zullen nemen aan het evenement. De officiële verklaring luidde dat het besluit een reactie was op de “steeds sterker wordende chauvinistische sentimenten en anti-Sovjet hysteria in de Verenigde Staten”. In alle waarschijnlijkheid ging het echter eerder om een vergeldingsactie vanwege de Amerikaanse boycot van de Spelen van 1980 in Moskou.

Winstgevende Spelen

Uiteindelijk werden de Spelen van 1984 in Los Angeles in meerdere opzichten winstgevend voor de Verenigde Staten. Ten eerste had de afwezigheid van de Sovjet-Unie grote gevolgen voor het medailleklassement, dat nu eenvoudig gedomineerd werd door de Amerikanen. In totaal wonnen zij maar liefst 83 gouden medailles, ruim vier keer meer dan het tweede land Roemenië, dat er ‘slechts’ 20 wist te veroveren. Daarnaast bleken de organisatoren in Los Angeles ook geleerd te hebben van de fouten van hun Canadese collega’s. In de aanloop naar de Spelen besloten ze namelijk vooral oude sportfaciliteiten en stadions te renoveren, in plaats van nieuwe aan te leggen. Hierdoor werd het evenement ook in financieel opzicht uiterst winstgevend.

Fiasco voor McDonalds

Voor één partij waren de Spelen van 1984 echter allesbehalve winstgevend. Enkele maanden voor het evenement had fastfoodketen McDonalds namelijk een nieuwe promotiecampagne aangekondigd met de naam “Wanneer de VS wint, win jij ook!”. Alle klanten kregen bij hun bestelling een kraslot met daarop de naam van een Olympisch onderdeel. Als de Amerikanen vervolgens een medaille behaalden bij dit evenement, kon het lot ingeruild worden voor een prijs.

Een gouden medaille leverde een ‘Big Mac’ op, een zilveren medaille werd beloond met een portie friet en voor de bronzen medaille kreeg men een ‘Coca-Cola’. Door de boycot van de Sovjet-Unie haalden de Amerikaanse sporters echter veel meer medailles dan de fastfoodketen van te voren had ingeschat. De 83 gouden, 61 zilveren en 30 bronzen plakken resulteerden in zoveel gratis bestellingen dat de Spelen voor McDonalds uitliepen op een gigantisch financieel verlies.

Nasleep

Desondanks hadden de Spelen van 1984 over het algemeen een positief effect op de economie van de regio. Zo werd de opbrengst van het evenement grotendeels geïnvesteerd in lokale sportverenigingen en de promotie van sportactiviteiten onder de jeugd. Daarnaast betekende het financiële gewin van de Spelen in Los Angeles dat er zich maar liefst 6 steden kandidaat stelden voor de organisatie van de Spelen van 1992 (de selectieprocedure voor de editie van 1988 was toen al afgelopen).

De belangrijke lessen van Montréal en Los Angeles bleken echter al snel weer vergeten. In 1992 gaf het Spaanse Barcelona maar liefst 11 miljard uit aan de organisatie van de Spelen, waarmee de stad ruim 400 procent over het budget ging.

Lees ook meer over de Sobere Spelen van Londen in 1948