22 mei 1819 – Stoomschip Savannah steekt de Atlantische Oceaan over
Het Amerikaanse stoomschip Savannah stak op 22 mei 1819 als eerste stoomschip de Atlantische Oceaan over. Het schip had veel bekijks en werd een voorbeeld van technologische vooruitgang voor andere landen. Ondanks de grote aandacht flopte het schip in zijn bedoeling een belangrijke bijdrage te leveren aan het Amerikaanse passagiers- en vrachtvervoer.
Plannen voor de Savannah
In 1818 werkte de technicus Stephen Vail aan een windmolen in de Amerikaanse stad Savannah. Op een tocht met de stoomboot Charleston ontmoette hij de kapitein van het stoomschip: Moses Rogers. De twee werden al snel bevriend en er vonden wederzijdse bezoekjes plaats, op het schip of in Savannah. Hun gezamenlijke interesse in techniek en fascinatie voor de stoomboot zorgde voor enerverende gesprekken over de toekomst. Rogers was ervan overtuigd dat zeilen passé was en dat stoomkracht de nieuwe manier van varen was. Dat jaar maakte Rogers plannen voor de bouw van een grootschalige stoomboot.
Savannah Steam Ship Company
Rogers zocht investeerders voor zijn project en zette de Savannah Steam Ship Company op poten. Op 7 mei 1818 waren de financiën rond en kon het plan vorm krijgen. Rogers kocht onderdelen van een schip waar al aan gebouwd werd van de Fickett & Crockett scheepswerf in New York. Onder toeziend oog van Rogers werd het schip gebouwd. Zijn goede vriend Stephan Vail werkte aan de motor en was verantwoordelijk voor de installatie van alle mechanische aspecten aan het schip. Het werd een revolutionair schip: wanneer de weersomstandigheden slecht waren kon de motor ervoor zorgen dat het schip alsnog door kon varen.
Steam Coffin
Na maandenlang zwoegen, tientallen werkmannen die dag in dag uit aan de slag gingen en grootschalige inkopen voor de gewenste materialen was het dan zover: in februari 1819 begon de Savannah aan zijn testvaart. De interesse voor de onderneming was groot, zowel in de pers als bij concurrerende bedrijven. Op 28 maart 1819 vertrok de Savannah uit de haven van New York en op 26 april 1819 kwam het schip aan in het gelijknamige Savannah.
Ondanks de positieve publiciteit en het succes van het schip was het moeilijk om bemanning en passagiers op het schip te krijgen. Mensen vreesden voor brand doordat het schip zware rookwolken achter ziet liet en de vlammen die ontstonden door het verstoken van het hout waren niet geruststellend. Zo kreeg het schip de onheilspellende bijnaam ‘Steam Coffin’.
Oversteek Atlantische Oceaan
Uiteindelijk werd de bemanning gevonden en vertrok de Savannah op 22 mei 1819 op een reis die naar Engeland, Zweden en Rusland zou leiden. Ook tijdens de reis werd het stoomschip meermaals aangezien voor een schip dat in brand stond. Bij de kust van Ierland zag een kustwacht de Savannah en waarschuwde de reddingsploegen.
Een flinke achtervolging zette zich in en toen de ‘redders’ eindelijk bij het stoomschip waren geweest verbaasden zij zich over de techniek. Het nieuws werd snel verspreid en het Europese continent maakte kennis met de Amerikaanse kapitein en de nieuwe techniek. Grootste verhalen, met hier en daar wat overdrijvingen, sierden de voorpagina’s van de Europese kranten.
Enthousiaste ontvangst
De zeelui in Liverpool waren nieuwsgierig en kregen een kijkje in het schip, maar ondertussen was de Britse overheid minder blij met de Savannah. De Britten maakten zich zorgen over deze technologische voorsprong van de Amerikanen en vreesden dat het schip een gift zou zijn aan de Russische tsaar. In Zweden werd het schip aanzienlijk enthousiaster ontvangen door hoogwaardigheidsbekleders. Kroonprins Oscar bezocht het schip en de Amerikaanse ambassadeur in Zweden organiseerde meerdere feestjes ter ere van het schip met prominente Zweden. De Zweden boden zelfs 100.000 Amerikaanse dollars voor het schip, maar kapitein Rogers weigerde.
Terugkomst in de Verenigde Staten
Na een bezoek aan Rusland en verscheidene uitbundige feesten daar, begon de Savannah in oktober 1819 aan de terugtocht. Op 30 november 1819 voeren ze de haven van Savannah weer binnen, na twee kortstondige stops in Denemarken en Noorwegen. Het technologische succes betekende echter geen financieel succes. Passagiers bleven wantrouwig over het stoomschip en handelaren vertrouwden hun goederen ook niet toe aan de Savannah.
Pas in 1938 groeide het vertrouwen in deze nieuwe techniek toen ook de Britten met een stoomschip de Atlantische Oceaan overstaken. Rogers probeerde zijn schip in Washington te verkopen, maar president Monroe zag er geen heil in. Uiteindelijk werd de Savannah gestript van alle technische vernuftigheden en op deze wijze verkocht. Twee jaar na de verkoop brak het schip in stukken toen zij bij Long Island in te ondiepe wateren voer.
