Mehmet VI laatste sultan Ottomaanse Rijk

Aftreden van Mehmet VI: laatste Sultan van het Ottomaanse Rijk

Als Mehmet VI in 1918 aan de macht komt, verkeert het Ottomaanse Rijk in zwaar weer. Het land wordt van alle kanten bedreigd en de macht van het Sultanaat is uitgehold. Mehmet VI doet daarop nog een uiterste poging om de vergane glorie te herstellen, maar dit blijkt tevergeefs. Op 1 november 1922 kwam er een einde aan het Ottomaanse Sultanaat.

Mehmet VI ‘Vahideddin’ werd geboren op 14 januari 1861 te Istanbul. Hij was de zoon van de 31e Ottomaanse Sultan Abdülmecid I en diens vijfde vrouw Gülüstü Haseki Kadın Efendi. Na het overlijden van zijn halfbroer Sultan Mehmet V Resat werd de 57-jarige Mehmet VI op 3 juli 1918 uitgeroepen tot de 36e Sultan van het Ottomaanse Rijk.

Eerste Wereldoorlog

Ten tijde van zijn troonsbestijging stond het rijk van Mehmet VI er echter niet goed voor. Het Sultanaat bevond zich aan de verliezende kant van de Eerste Wereldoorlog en onder meer Bagdad en Jeruzalem waren al in geallieerde handen gevallen. Bovendien werd het Ottomaanse Rijk voortdurend geplaagd door nationalistische opstanden, waaronder de ‘Arabische Revolte’ van T.E. Lawrence en de afscheidingsbeweging de ‘Jonge Turken’ van Mustafa Kemal Atatürk .

Geallieerden

Mehmet VI zag dan ook in dat de oorlog niet te winnen was en sloot op 30 oktober 1918 een wapenstilstand met de geallieerden. Hierbij kregen zij onder meer toestemming van de Sultan om de controle in het rijk over te nemen en Istanbul te bezetten. Mehmet hoopte namelijk dat de geallieerden hem zouden steunen in het verdrijven van de nationalisten uit zijn rijk. Zij vormden in zijn ogen namelijk een grotere bedreiging voor zijn Sultanaat dan de geallieerden.

Atatürk

Aanvankelijk leek de opzet van Mehmet te slagen. Veel nationalisten besloten na de wapenstilstand uit te wijken naar Duitsland uit angst voor de geallieerden. De Jonge Turken van Atatürk bleven echter actief in Anatolië en behaalden daar in 1919 zelfs een grote verkiezingsoverwinning. Mehmet besloot daarop in juli 1920 het parlement te ontbinden. Dit tot grote woede van de Turkse nationalisten, die vervolgens besloten hun eigen regering op te zetten in Ankara.

Vrede van Sèvres

Op 10 augustus 1920 beging Mehmet vervolgens een fatale misstap door in te stemmen met het Verdrag van Sèvres. Met de overeenkomst kwam het grootste deel van het Midden-Oosten onder controle te staan van de geallieerden en werd het Ottomaanse Rijk gereduceerd tot niet veel meer dan Turkije. Het verdrag resulteerde in gezichtsverlies voor Mehmet en toenemende steun aan de Turkse nationalisten. Op 1 november 1922 werd het Sultanaat vervolgens officieel afgeschaft en moest Mehmet IV het land ontvluchten.

Aan boord van het Britse oorlogsschip Malaya vertrok de voormalige Sultan naar Malta, om vervolgens enige tijd later door te reizen naar de Italiaanse Riviera. Vanuit daar deed hij nog enkele verwoede pogingen om zijn machtspositie te herstellen, maar deze bleken tevergeefs. Mehmet VI Vahideddin overleed op 16 mei 1926 te San Remo.

Mehmet VI laatste sultan Ottomaanse Rijk