Albert Einstein: Vader van de moderne natuurkunde

Na zijn afstuderen heeft Albert Einstein aanvankelijk de grootste moeite om een baan te vinden. In zijn ‘wonderjaar’ weet hij echter in een klap door te breken in de wetenschappelijke wereld. Zo legt hij met zijn werk de basis voor de kwantummechanica en ontketent hij met de relativiteitstheorie een revolutie in de natuurkunde. Hiermee werd Albert Einstein een van de grootste natuurkundigen uit de wereldgeschiedenis.

Albert Einstein werd geboren op 14 maart 1879 in de Duitse stad Ulm. Hij was de zoon van de Joodse beddenverkoper en ingenieur Hermann Einstein en diens vrouw Pauline Einstein-Koch. Toen hij vijf jaar oud was kreeg hij van zijn vader een kompas cadeau. Meteen raakte de jonge Einstein gefascineerd door de onzichtbare magnetische kracht die ervoor zorgde dat de naald altijd naar het noorden wees. Eenmaal op de middelbare school toonde hij dan ook vooral interesse in natuurkunde en de andere bèta vakken.

Studie

In 1895 deed de 16-jarige Einstein, op dat moment nog niet in het bezit van een middelbare schooldiploma, een toelatingsexamen voor de technische universiteit van Zürich (EHT). Hij haalde uitzonderlijk hoge cijfers voor de vakken natuurkunde en wiskunde, maar zakte onder meer op geschiedenis en Frans. Zijn ouders dwongen hem daarop eerst zijn middelbare school af te maken, waarna hij in 1896 alsnog toegelaten werd tot de EHT. Hier ontmoette hij onder meer de Servische natuurkundige Mileva Marić, met wie hij zeven jaar later zou trouwen. In 1900 studeerde Einstein met indrukwekkende cijfers af en kreeg hij zijn lesbevoegdheid in de natuurkunde.

Moeizame loopbaan

Toch had Einstein na zijn afstuderen de grootste moeite met het vinden van een baan. De EHT bood hem geen verdere mogelijkheden aan en ook de Nederlandse natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes was niet geïnteresseerd in zijn assistentschap. Vanaf mei 1901 begon Einstein daarom maar als inval-leraar natuurkunde aan een middelbare school, waardoor hij veel tijd overhield voor zijn onderzoek. Een half jaar later kwam hij uiteindelijk terecht bij een patentenbureau in Bern, waar hij als technisch expert oordelen moest geven over nieuwe patentaanvragen.

Einsteins wonderjaar

In 1905 beleefde de 26-jarige Einstein echter een wonderjaar met de publicatie van maar liefst vier baanbrekende natuurkundige onderzoeken. Zo legde hij met zijn theorie van over het foto-elektrisch effect de basis voor de kwantummechanica, waarvoor hij in 1921 een Nobelprijs kreeg. Daarnaast leverde hij met zijn beschrijving van het Brownse effect het definitieve bewijs voor de atoomtheorie, een vraagstuk waar wetenschappers al decennialang verdeeld over waren.

Veruit het bekendst werd Einstein echter door zijn speciale relativiteitstheorie, waarin hij stelde dat de snelheid van het licht altijd constant is, ongeacht de snelheid van de waarnemer. Deze theorie stond lijnrecht tegenover de heersende natuurwetten van Newton, die juist stelden dat een waarnemer een lagere lichtsnelheid zou meten als hij richting de lichtbron bewoog. Het zou dan ook nog lang duren voordat de meeste wetenschappers de theorie van Einstein accepteerden.

Algemene relativiteitstheorie

Desalniettemin groeide Einstein na zijn wonderjaar al snel uit tot een gerespecteerd wetenschapper. De daaropvolgende periode zou hij onder meer besteden aan de uitbreiding van zijn speciale relativiteitstheorie naar de algemene relativiteitstheorie, waarbij hij onder meer ook de zwaartekracht in zijn theorie incorporeerde. Zijn werk werd echter niet door iedereen op prijs gesteld. Zo beschuldigden de nazi’s hem in de jaren ’20 van het bedrijven van ‘Joodse theoriewetenschap’, in tegenstelling tot de ‘Arische experimentele natuurwetenschap’. Enkele Duitse natuurwetenschappers vormden zelfs een speciaal verbond om zijn theorieën zoveel mogelijk in diskrediet te brengen.

Emigratie naar de Verenigde Staten

Na de machtsgreep van de nazi’s in 1933 besloot Einstein, die zich op dat moment in de Verenigde Staten bevond, niet meer terug te kregen naar Duitsland. Hij gaf zijn Duitse paspoort op en werd in 1940 een Amerikaans staatsburger. Een jaar eerder had Einstein al een brief geschreven naar president Roosevelt om hem te waarschuwen dat de Duitsers bezig waren met de ontwikkeling van een atoombom. Hiermee gaf Einstein, zelf een overtuigd pacifist, indirect de aanzet tot het ontstaan van het Manhattan Project. Zelf zou hij echter nooit meewerken aan de ontwikkeling van de atoombom.

Laatste jaren

Sterker nog, na afloop van de Tweede Wereldoorlog waarschuwde Einstein zelfs voor het gevaar van een kernwapenwedloop, waarmee hij vooruit liep op het ontstaan van de Koude Oorlog. Daarnaast was hij ook sterk betrokken bij de oprichting van de Joodse staat Israël in 1949. In 1952 kreeg hij namens de Israëlische regering zelfs het presidentschap aangeboden, maar Einstein weigerde omdat hij zichzelf niet geschikt achtte. Albert Einstein stierf drie jaar later, op 18 april 1955, in zijn slaap.