Armauer Hansen ontdekt de Lepra bacterie

Bergen 1873 – Het lijken maar onbeduidend kleine, rechte staafjes maar in werkelijkheid betekent het veel meer. Wat de Noor Armauer Hansen altijd al vermoedde ziet hij op 28 februari 1873 door de lens van zijn microscoop: lepra wordt veroorzaakt door een bacterie, niet door erfelijkheid. Een jarenlang mysterie wordt hiermee eindelijk opgelost.

Middeleeuwen

De ziekte lepra is één van de oudsten ter wereld en komt al zeker 4000 jaar in India voor. West Europa kwam er voor het eerst mee in aanraking in de middeleeuwen, toen de kruisvaarders de ziekte meenamen vanuit het Midden Oosten. Hier werden lepralijders (of melaatsen) als onrein gezien. De ziekte zou een straf van God voor begane zonden zijn en de leprapatiënten werden verbannen en verjaagd uit de steden. In de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd werden buiten deze steden speciale leprozenhuizen gebouwd, waar de patiënten verzorgd werden.

Noorwegen

De ziekte kostte veel mensen het leven, maar verdween in de 17e eeuw bijna volledig uit West Europa. Vreemd genoeg kwam de ziekte in Noorwegen nog wel veel voor. In het Noorse Bergen bestond dan ook nog een speciaal lepra ziekenhuis, waar ook onderzocht werd hoe lepra zich verspreidde. In 1847 publiceerden twee onderzoekers hier het boek Om Spedalskhed (Over lepra). De belangrijkste conclusie uit dit boek was dat lepra erfelijk was, doordat 70 procent van de patiënten afkomstig was uit een familie waarin lepra voorkwam.

Armauer Hansen

De jonge arts Armauer Hansen had hier echter heel andere ideeën over. Na het afronden van zijn medicijnenstudie in Oslo, keerde hij in 1868 terug naar zijn geboortedorp Bergen, om hier in het speciale ziekenhuis te gaan werken. Al tijdens zijn studie had Hansen vermoedens dat lepra door een bacterie veroorzaakt werd en dus besmettelijk was. Toen hij het bewijs hiervoor in 1873 onder de microscoop vond, stuitte dit op veel protest in de wetenschappelijke gemeenschap. Hansen moest zijn bevindingen voor de rechter verdedigen en meerdere wetenschappers, waaronder Albert Neisser, de ontdekker van de gonorroe bacterie,  probeerden met zijn onderzoek aan de haal te gaan. Uiteindelijk werd hij in 1909, tijdens het Tweede Internationale Lepra Congres, als ontdekker van de lepra bacil erkend en werd de ziekte bekend onder de naam ‘Hansen disease’