Charles Taylor en de Burgeroorlogen in Liberia en Sierra Leone

In april 2017 werd de Nederlandse zakenman Guus Kouwenhoven veroordeeld voor 19 jaar gevangenisstraf wegens medeplichtigheid aan oorlogsmisdrijven in Liberia en Guinee tussen 2000 en 2003 en illegale wapenhandel. Kouwenhoven steunde in die jaren het leger van Charles Taylor, de toenmalige president van Liberia, in ruil voor een gunstige behandeling van zijn houtkapbedrijf. Zijn bedrijf werd daarnaast gebruikt voor de import, opslag en distributie van wapens. Wie was Charles Taylor en wat was zijn rol in de burgeroorlogen in Liberia en Sierra Leone?

Jeugd

Charles Ghanky Taylor werd op 28 januari 1948 in Arthington in Liberia geboren. In de jaren ’70 studeerde hij economie in de Verenigde Staten, waar hij betrokken raakte bij een radicale Afrikaanse beweging. Nadat de sergeant Samuel Doe in 1980 in Liberia een gewelddadige staatsgreep had gepleegd, keerde hij terug naar zijn vaderland.

National Patriotic Front of Liberia begint een burgeroorlog

In Liberia kreeg hij een baan bij de regering, maar moest hij al snel vluchten omdat hij beschuldigd werd van het verduisteren van geld. Hij vluchtte naar Ivoorkust, waar hij een staatsgreep voorbereidde en de rebellenbeweging ‘National Patriotic Front of Liberia’ oprichtte. In december 1989 vielen de rebellen Liberia binnen en in 1990 was het grootste gedeelte van het land door hen bezet. Dit conflict staat bekend als de Eerste Liberiaanse Burgeroorlog en kostte 150.000 mensen het leven, waaronder veel kindsoldaten.

Rubber en diamanten

Eén van Taylors commandanten, Johnson, kwam echter in opstand, bezette een deel van het land en nam president Samuel Doe gevangen. Toen Doe door Johnson vermoord werd, leidde dat tot grote politieke instabiliteit. De burgeroorlog veranderde langzamerhand in een etnisch conflict, waarbij verschillende stammen allemaal de belangrijkste grondstoffen van Liberia, rubber en diamanten, in handen wilden krijgen.

Charles Taylor tot president

Door tussenkomst van de VN kwam er in 1996 een periode van relatieve rust in het land. Taylor deed mee aan de eerste verkiezingen in 1997 en werd in het buitenland berucht door zijn verkiezingsslogan: 'He killed my ma, he killed my pa, but I will vote for him.' Dat bleek juist, want Taylor won de verkiezingen met een grote meerderheid, waarschijnlijk omdat de bevolking hoopte dat hij dan zou stoppen met de terreur.

Steun aan de rebellen van Sierra Leone

Charles Taylor was van 1997 tot 2003 president van Liberia. Tijdens zijn regeerperiode woedde in buurland Sierra Leone een burgeroorlog (1991 - 2002), waarbij tienduizenden slachtoffers vielen. Taylor steunde tijdens deze oorlog de strijders van het Revolutionary United Front (RUF), die streden tegen de regering van Sierra Leone. Daarbij schuwde de RUF geweld tegen de burgerbevolking niet. Burgers in dorpen in het hele land waren in die jaren slachtoffer van terreur, moord, verkrachting, amputatie en ontvoering. Duizenden kinderen werden geronseld als soldaat.

Tweede Liberiaanse Burgeroorlog

Ook in Taylors eigen land was het onrustig. Aanhangers van de vermoorde Samuel Doe kwamen in 1999 onder de naam Liberians United for Reconcilation and Democracy in opstand tegen Taylor. Daarop brak de Tweede Liberiaanse Burgeroorlog uit. Daarnaast legde de internationale gemeenschap Liberia economische sancties op, waardoor de bevolking het nog zwaarder kreeg. De opstandelingen hadden echter succes: in 2003 had de regering van Taylor nog maar een derde van het land in handen.

Veroordeeld in Den Haag

In 2003 werd Taylor door het Sierra Leone Tribunaal in Den Haag aangeklaagd voor zijn aandeel in de burgeroorlog van zijn buurland. Het werd bewezen dat hij de RUF had gesteund en zo medeplichtig was aan hun moord- en verkrachtpartijen, in ruil voor de beruchte blood diamonds. Na zijn veroordeling trad Taylor in 2003 onder grote internationale druk af en vluchtte naar Nigeria. Dat land weigerde hem uit te leveren, tot Taylor in 2006 uiteindelijk toch nog gearresteerd werd. Sindsdien zit hij in Groot-Brittannië een gevangenisstraf van 50 jaar uit.

De veroordeling van de Nederlanse zakenman Kouwenhoven verliep eveneens moeizaam. Nadat zijn vonnis een keer geschrapt werd en de zaak opnieuw werd geopend, werd hij in 2017 bij verstek veroordeeld tot 19 jaar cel wegens medeplichtigheid aan de burgeroorlog. Zuid-Afrika, het land waar Kouwenhoven verblijft, weigert hem echter uit te leven omdat hij zijn misdaden niet in Nederland heeft gepleegd.