Condotierro Lodovico de’Medici overleed aan koudvuur

Hoewel lange tijd werd gedacht dat de 16e-eeuwse krijgsheer Lodovico de’Medici (1498-1529) overleed aan de gevolgen van een onnauwkeurige beenamputatie, is uit recent onderzoek gebleken dat de directe doodsoorzaak een ernstige infectie was.

Lodovico de’Medici, beter bekend als Giovanni dalle Bande Nere, maakte tijdens zijn kortstondige leven faam als de ogenschijnlijk ongenaakbare bevelhebber van de condottieri, het Italiaanse huurlingenleger. Op 17 november 1516 trouwde hij op 18-jarige leeftijd met de 17-jarige Maria Salviati. Hun zoon Cosimo I de’Medici (1519-1579) verwezenlijkte, nadat hij in 1569 groothertog van Toscane was geworden, de bouw van het Uffizi Museum en de Boboli-tuinen, en leidde daarnaast de afronding van het Palazzo Pitti in goede banen.

Kanonskogel

In 1526 vocht Giovanni dalle Bande Nere onder pauselijk gezag tegen de oprukkende keizerlijke troepen, bestaande uit een mengeling van Franse, Spaanse en Duitse legers, die streden voor Karel V en niet veel later verantwoordelijk waren voor de Plundering van Rome (1527). Ondanks zijn reputatie als onoverwinnelijk krijgsheer, werd Giovanni’s rechterknie tijdens de Slag bij Governolo op 25 november 1526 geraakt door een kanonskogel. Hij werd snel overgebracht naar het paleis van markies Luigi Alessandro Gonzaga in Mantua, waar de arts Maestro Abram vaststelde dat koudvuur begon op te spelen en dat het been zo snel mogelijk geamputeerd diende te worden. Vijf dagen later overleed de condottiero. Lange tijd werd er vanuit gegaan dat Maestro Abram abusievelijk een te klein deel van het been had geamputeerd, waarmee hij Giovanni’s doodvonnis had getekend.

Opgraving

In november 2012 werd het stoffelijk overschot van Lodovico de’Medici, evenals dat van zijn vrouw Maria Salviati, opgegraven uit hun graftombe in de Medici-kapellen in de San Lorenzo Basiliek van Florence. Het project stond onder leiding van Gino Fornaciari, die als professor forensische antropologie en conservator van het Pathologiemuseum is verbonden aan de Universiteit van Pisa. Middels de opgravingen hoopte hij te achterhalen in hoeverre de operatie die Lodovico de’Medici was ondergaan foutief was uitgevoerd.

Bevindingen

Fornaciari en consorten constateerden dat Maestro Abram onterecht was beschuldigd: hij had niet anders kunnen handelen. Het been bleek al grotendeels geamputeerd door de kracht van de kanonskogel en Maestro Abram had deze amputatie netjes ‘afgerond’ door het restant te verwijderen en de wond schoon te maken. De koudvuurontsteking was echter al in een te vergevorderd stadium om de fatale gevolgen ervan nog af te kunnen wenden.

Antropologisch onderzoek

Antropologisch onderzoek wees daarnaast nog uit dat Lodovico de’Medici een vrij fors figuur van ongeveer 1,70 meter lang was. Bovendien werden aanwijzingen gevonden voor een hernia, die hij vermoedelijk had opgelopen door het dragen van zijn zware wapenuitrusting. De onderzoekers ontdekten bij zijn vrouw Maria Salviati dat zij leed aan een ernstige gebitziekte, die zich onder meer uitte in een abces en zo’n tien gaatjes.