Crassus en Licinia: schandalige hebzucht

Rond 73 v.Chr. ontsnapte de Romeinse politicus Crassus met de ene ondeugd aan de andere. Hij was aangeklaagd voor ongeoorloofde intimiteiten met een Vestaalse maagd maar hij beweerde dat hij slechts op haar landgoederen uit was. Zijn reputatie voor hebzucht was zodanig dat de rechters hem vrijspraken. Vestia was geen godin om mee te sollen in het oude Rome.

De Vestaalse maagden

De Vestaalse maagden waren priesteressen van Vestia, de godin van huis, haard en indirect van de familie en de eenheid van de staat. De vrouwen waren onder meer belast met het brandend houden van de heilige vlam. Als deze uitging betekende dat dat de bescherming van de godin niet langer over de stad viel. Vestaalse Maagden legden een gelofte van kuisheid af en trouwden niet; zij waren dochters van de staat en elke seksuele relatie met een burger zou dus ongeplaatst zijn. Nodeloos te zeggen dat deze regel af en toe gebroken werd, met veel ophef tot gevolg. Desondanks zijn niet heel veel gevallen van veroordelingen van deze eedbreuk bekend. Vaak speelden politieke motieven een rol bij de processen.

Tegenover de plichten van de Vestaalse maagden stonden diverse privileges. Zo waren zij niet ondergeschikt aan een man en konden ze zelf eigendom bezitten, een testament opstellen en stemmen. Met name dat eerste punt was interessant voor Crassus.

Marcus Licinius Crassus

De Romeinse generaal Marcus Licinius Crassus (115-53 v.Chr.) had onmetelijke rijkdommen vergaard tijdens de Romeinse burgeroorlogen tussen Sulla en Marius in de jaren ’80. In die tijd belandde diverse hoge figuren op dodenlijsten (proscriptiones). Zij waren vogelvrij verklaard en hun landgoederen werden voor relatief weinig geld verkocht. Crassus kocht veel landerijen en knapte de vaak beschadigde of afgebrande gebouwen voor weinig geld op met een legertje slaven. Hij had zoveel rijkdommen vergaard dat hij een eigen legioen kon uitrusten. Zijn geld was ook de reden voor zijn betrokkenheid bij het Eerste Triumviraat met Pompeius en Caesar.

Geen lust maar hebzucht

Op een gegeven moment papte Crassus aan met een Vestaalse maagd genaamd Licinia. Wat er zich precies afspeelde is onduidelijk maar in ieder geval klaagde een zekere Plotius Licinia aan. Omdat Crassus dikwijls in haar bijzijn vertoefde en haar het hof leek te maken, stelde de aanklager vragen bij hun relatie. Volgens de schrijver Plutarchus redde Crassus’ hebzucht hem. De rechters twijfelden niet over zijn verklaring: dat hij slechts geprobeerd had een villa van haar op zo gunstig mogelijke termen te verkrijgen. Hij werd vrijgesproken (net als zij) en vervolgde zijn jacht op haar vastgoed.

Bronnen:

Plutarchus, Parallelle Levens / Crassus, 1.2
Dowling, M.B. (2001) "Vestal Virgins – Chaste Keepers of the Flame", Biblical Archaeological Society, Archaeology Odyssey, January/February 4:01.
Staples, A. (1998) From Good Goddess to Vestal Virgins: Sex and Category in Roman Religion (Routledge)