Sint Dunstan en de duivel

De geschiedenis van bekende bijgeloven

Themamaand geluk – Bijgeloof: voor sommigen totale onzin, voor anderen werkt het écht. Bijgelovige mensen zijn ervan overtuigd dat bepaalde voorwerpen of rituelen hen meer geluk zullen opleveren. Bovennatuurlijke krachten en het menselijk handelen spelen hierbij een belangrijke rol. De geschiedenis barst van de mysterieuze verhalen over verschillende bijgeloven, die vaak een eeuwenoude oorsprong hebben.

Klavertjevier

Wie een klavertjevier vindt, heeft volgens het bijgeloof mazzel. De plant klaver zou je beschermen tegen betoveringen van heksen en de vinder van dit plantje zou feeën kunnen waarnemen. Daarnaast zou een klavertjevier een rol spelen bij het huwelijk van een meisje. Als een meisje een klavertjevier in de rechterschoen stopt, zou zij trouwen met een naamgenoot of met de eerste man die zij tegenkomt. De verhalen over het klavertjevier als geluksbrenger gaan terug tot de vierde eeuw n.C, toen de Schotse missionaris Patricius door piraten werd ontvoerd en als slaaf werd verkocht. Tijdens zijn slavernijjaren ontving hij visioenen, waarna hij hevig geïnspireerd werd tot het christendom. Hij gebruikte een klavertjedrie om de Vader, Zoon en Heilige geest aan te duiden. Het vierde blaadje zou symbool hebben gestaan voor het geluk.

Geschiedenis van het hoefijzer als gelukssymbool

Het hoefijzer wordt vanwege de vorm door velen geassocieerd met een halve maan, die in veel volkeren voor geluk en welvaart symbool staat. Het bekendste verhaal gaat terug tot de tiende eeuw n.C. De Engelse bisschop en smid Sint Dunstan zou onaangenaam bezoek hebben gehad van de duivel, die hem als opdracht meegaf een nieuw hoefijzer voor zijn paard te smeden. Sint Dunstan had echter andere plannen. Hij kneep de duivel met een hete tang in zijn neus en hij nagelde het hoefijzer aan de voet van de duivel. Sint Dunstan liet de duivel gaan toen hij beloofde dat hij nooit meer een deur zou binnengaan waar een hoefijzer boven hing.

Hoefijzer boven de deur

Volgens het bijgeloof brengt het hoefijzer dubbel zoveel geluk als het boven een deur hangt. Volgens eeuwenoude legenden brengt het hoefijzer geluk op als de opening naar boven hangt, omdat het geluk dan kon worden opgevangen. Volgens andere mythen zou de opening juist naar beneden moeten hangen, omdat dan "het ongeluk eruit loopt."

Konijnenpootjes in de oudheid en middeleeuwen

Ook dieren kunnen volgens eeuwenoude bijgeloven geluk opleveren. Het is onbekend waar de oorsprong van het bijgeloof rond het konijnenpootje precies vandaan komt. Volgens verschillende theorieën zou het konijn voor 600 v.C. symbool staan voor vruchtbaarheid. Met name het linker-achterpootje zou volgens diverse mythen geluk brengen. Volgens deze mythen zou het pootje dan ook afkomstig moeten zijn van een neergeschoten konijn. Tijdens de middeleeuwen zou het konijnenpootje gebruikt zijn als medicijn, tegen onder meer kramp en verschillende spierziekten. Daarnaast was men ervan overtuigd dat een botje in het pootje geesten zou afschrikken.

Konijnenpootje tijdens de trans-Atlantische slavenhandel

Een paar eeuwen later zou het linker-achterpootje als mascotte zijn gebruikt. Tijdens de Amerikaanse slavenhandel zou men het konijnenpootje als talisman bij zich hebben gedragen. Tijdens deze periode zou vanuit West-Afrika zou de magie Hoodoo zijn overgewaaid. Volgens deze toverkunst zou het dragen van talismannen je lot kunnen veranderen.

Mollenpootje als geluksdrager

Volgens een oud bijgeloof zou ook het bij je dragen van een mollenpootje geluk opleveren. Als een mollenpootje als amulet om de hals van een kind werd gehangen, zou het helpen bij het doorbreken van de tanden. Het is onbekend waar dit bijgeloof vandaan komt.

Afbeelding:

Wikimedia Commons: Dunstan and the devil

Bronnen:

Rubrieken: 

Tijdperken: 

nu in de winkel

Het nieuwe nummer is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

200 jaar redders op zee - jubileum KNRM

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 3 oktober 23:59 u. een abonnement.

De iconische Guldensporenslag

Lees het aankomende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 3 oktober 23:59 u. een abonnement.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Special: Echt nep / maand van de geschiedenis

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 3 oktober 23:59 u. een abonnement.

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.