De geschiedenis van Gouda in 5 historische gebouwen

De stad Gouda ademt historie. In de Middeleeuwen groeide Gouda uit tot een belangrijke stad door haar gunstige ligging bij de samenvloeiing van de Gouwe en de Hollandse IJssel. Vandaag de dag kan Gouda als het kloppende hart van de Groene Hart regio worden beschouwd. Gouda organiseert om deze reden historische stadstoeren en voorziet zo in historische educatie.

De Goudse Waag

De Goudse Waag bevindt zich tussen de Goudse Markt en de Nieuwe Markt in en is in 1668 ontworpen door architect Pieter Post. Eeuwenlang was de Goudse Waag het centrum van de handel. Hier werden handelswaren gewogen zodat bepaald kon worden hoeveel belasting er betaald moest worden. De bovenverdieping van het gebouw werd niet gebruikt voor het wegen van de handelswaren en kon dus gebruikt worden voor andere doeleinden. Het werd gebruikt als wapenkamer van de Goudse schutterij, als expositieruimte, als kantoor van een veearts en als kantoor van de reinigingsdienst. Sinds 1920 werd de Goudse Waag alleen nog gebruikt om kaas te wegen.

Kaas

Tegenwoordig wordt de bovenste verdieping van de Waag gebruikt als VVV kantoor. De hele Goudse Waag is inmiddels een kaasmuseum. Daarnaast wordt er op de Goudse Kaasmarkt voor de Waag kaas verhandeld op de manier hoe dat vroeger ging. In de Goudse Waag wordt de kaas gewogen en voor de deur onderhandelen boeren met handelaren over de prijs van hun kaas. Nadat de deal gesloten is, doormiddel van traditioneel handjeklap, wordt de kaas vervoerd op brikken.

Sint-Janskerk

De Sint-Janskerk ligt achter de Gouda Kaasmarkt. Met haar 123 meter is de Sint-Jan het langste kerkgebouw van Nederland. Opvallend zijn de gebrandgeschilderde ramen die afbeeldingen laten zien van Bijbelse en vaderlandse geschiedenis. Deze zijn voornamelijk afkomstig uit de Middeleeuwen en de Renaissance. In totaal zijn er 72 ramen met een totaal oppervlak van 1755 m².

Kerk als toevluchtsoord

Tijdens de Nederlandse Opstand had de Sint-Janskerk een cruciale rol. Het gebouw werd niet getroffen door de Beeldenstorm omdat het stadsbestuur trouw bleef aan de koning Filips II. Naar mate het conflict vorderde veranderde echter de positie van het stadsbestuur, dat overging naar de Prinsgezinde. Hierna werd de Sint-Jan geplunderd en bleef de kerk lange tijd ongebruikt waarna uiteindelijk de protestanten het beheer op zich namen. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog had de Sint-Jan een belangrijke rol. Na het bombardement van Rotterdam in 1940 trokken verschillende militairen zich terug uit Rotterdam richting Gouda waardoor 1200 militairen in de kerk ondergebracht konden worden. De kerk werd ook gebruikt door de Duitse bezetter, die daar 2500 mensen onderbracht.

Het Oude Stadhuys Gouda

Het Oude Stadhuys van Gouda bevindt zich op de Goudse Markt. Het stadhuis stamt uit de 15e eeuw en wordt beschouwd als een van de oudste gotische stadhuizen van Nederland. Opvallend zijn de zes verschillende beelden op de voorgevel van het stadhuis, zoals Karel de Stoute en Filips de Goede. Tot 1882 stonden er echter maar twee beelden op de voorgevel. Dit waren twee vrouwelijke beelden die stonden voor wijsheid en standvastigheid.

Alleen bereikbaar via een valbrug

Het stadhuis stond niet altijd op deze plek. Tijdens een brand in 1438 werd het verwoest. Besloten werd dat het nieuwe stadhuis vrij moest komen te staan en daarom werd in 1448 begonnen met de bouw van het nieuwe stadhuis op het marktveld, toen nog drassig gebied. Elf jaar later was de bouw voltooid, maar al in 1450 werd het gebouw in gebruik genomen. Vroeger heeft er water rondom het stadhuis gelegen, want in de 17e eeuw was het stadhuis alleen bereikbaar via een valbrug.

Windkorenmolen de Roode Leeuw

De Roode Leeuw ligt aan de zuid-westzijde van de oude binnenstad. De molen is de grootste van de Goudse molens. In 1727 werd de molen gebouwd en was nog in gebruik tot de jaren ‘20 van de vorige eeuw. Tijdens een restauratie in 1771 werd het jaartal in de molen aangebracht, waardoor veel mensen denken dat dit het bouwjaar van de molen was. In 1926 kocht de gemeente de molen op zodat het als monument behouden kon blijven.

Bliksem en honger

De Roode Leeuw overleefde een blikseminslag in 1894 en had het een cruciale rol tijdens de Hongerwinter in 1944-1945. In deze tijd werd het binnenwerk van de molen gesloopt om gebruikt te worden als brandhout. Na een restauratie in 1985 kwam de molen weer in bedrijf als ambachtelijke korenmolen.

De Agnietenkapel

De Agnietenkapel ligt op de Nieuwe Markt. Het is een restant van het voormalige vrouwenklooster Agnietenconvent dat opgericht werd aan het eind van de 14e eeuw. Het is een gotische kapel en het is gebouwd in de 15e eeuw. Andere gebouwen van het Agnietenconvent waren het klooster, een brouwerij, dienstgebouwen en stallen. Na de reformatie werd het kapel een werkplaats voor tapijtwevers. In de 17e eeuw werd er de bank van lening in gevestigd. Een bank waar leningen afgesloten kunnen worden tegen onderpand van roerende goederen. Sindsdien werd het kapel gebruikt als arbeidsbeurs, voedseldistributie, noodpostkantoor en kunstcentrum. Van 1972 tot 1975 werd het kapel verbouwd en sindsdien vinden er verschillende culturele activiteiten in plaats.