De geschiedenis van het voetbal

Als het Engelse nationale voetbalelftal kans maakt om een belangrijke prijs te winnen, wordt er vaak gezegd dat 'voetbal weer thuis komt'. Niet gek, want vaak wordt Engeland gezien als het land waar het moderne voetbal is ontstaan. Wat weten we over het ontstaan van voetbal?

Vroegste vormen voetbal

De exacte datum van het ontstaan van voetbal is onduidelijk, maar uit verhalen en afbeeldingen van meer dan tweeduizend jaar geleden zijn de vroege versies van het balspel al bekend. In militaire geschriften uit China in de derde eeuw v.Chr. werd al gesproken over een spel waarin men probeerde een leren bal, gevuld met haar en veren, in het bamboenet van de tegenstander te krijgen. Ook zijn er versies van het voetbal bekend uit de tijd van de Oude Romeinen en Grieken. In Engeland was het spel, gespeeld met een opgeblazen dierenblaas, zelfs dusdanig populair in de dertiende eeuw dat er een verbod op kwam: het spelletje zou te veel afleiden van belangrijkere zaken.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Voetbal als arbeiderssport

Ondanks het verbod groeide de populariteit van het spel in Engeland, vooral bij de arbeidersklasse. Het spel bracht afleiding, sociale contacten en plezier.Helaas verliep het niet altijd even vreedzaam. Een gebrek aan regels en arbitrage zorgde ervoor dat het voetbalveld geregeld in een boksring veranderde waarin ruzies hardhandig werden uitgevochten. Mede omdat er geen vast aantal spelers bestond en sommige wedstrijden dus wel honderden spelers op het veld hadden, escaleerden wedstrijden snel. Omdat zulke grote groepen spelers het verkeer en dagelijkse activiteiten soms in de weg zaten, werd er in 1830 de zogenaamde highway act aangenomen: hierin werd vastgelegd dat eenieder die op de grote weg voetbal speelde een boete kreeg.

Privéscholen leggen eerste regels vast

Waar voetbal in eerste instantie een arbeiderssport was en in sommige delen van de wereld ook nog steeds zo bekend staat, wekte de sport in de achttiende en negentiende eeuw steeds meer de interesse van de Engelse elite. Vooraanstaande Britse privéscholen speelden al langere tijd voetbal, maar de moderne vorm liet nog even op zich wachten. In de zestiende eeuw schreef de Eton College-student Richard Mulcaster over het spel waarbij er twee teams en een scheidsrechter en een keeper aanwezig waren. In het in 1660 uitgegeven Book of Games van Francis Willughby wordt het doel voor het eerste goal genoemd en worden er een aantal tactieken besproken. Bovendien schreef Willughby over een aantal regels, zoals dat een speler niet hoger mocht schoppen naar de tegenstander dan de hoogte van de bal.

De Cambridge regels

Op de Britse privéscholen werd het spel steeds meer gespeeld en zo ontstond de behoefte aan regelgeving tijdens wedstrijden. De eerste vaste regels werden in 1815 in Eton en in 1825 in Aldenham bedacht, zoals de buitenspelregel. In 1848 werden in Cambridge regels over uittrappen, rechten van de keeper en ingooien vastgelegd. Deze regels zijn tot op de dag van vandaag hetzelfde. De scholen zagen de sport als een manier om hun studenten fit en competitief te houden. Doordat verschillende scholen er verschillende versies op nahielden ontstonden er twee soorten van het spel: een waarbij de bal met de hand gedragen mocht worden, rugby, en een waarbij slechts de voeten mochten worden gebruikt, voetbal.

Voetbal voor de elite en de arbeidersklasse

Door de technologische vooruitgang in het transport werd het in de jaren veertig van de negentiende eeuw mogelijk om wedstrijden te spelen tegen andere scholen, maar de verschillende regels maakten de competities lastig. De oplossing voor dit probleem werd aanvankelijk gevonden in het aanhouden van de regels van het thuisspelende team. Voetbal was langzamerhand van een arbeiderssport veranderd in een elitesport,. Na de Factory Act van 1850 begon hier weer verandering in te komen. De wet legde de lange werkdagen voor kinderen aan banden en zorgde voor meer vrije tijd, waardoor ze het spel weer konden spelen.

Football Association

De officiële voetbalgeschiedenis begint in 1863 toen de Football Association werd opgericht in Engeland. Die maakte gebruik van de in 1848 vastgelegde Cambridge regels.De grote privéscholen sloten zich bij de organisatie aan. De Britten brachten ondertussen het voetbal naar andere delen van de wereld, met als gevolg de eerste internationale wedstrijd tegen Argentinië in 1867.

Professioneel voetbal

Met de komst van de Football Association begon de professionalisering van het voetbal toe te nemen. Clubs werden opgericht en vaste spelers werden in dienst genomen. Betaald voetbal werd in 1885 door de Football Association geaccepteerd. Met de komst van de eerste echte competitie voor de Football Association Challenge Cup in 1871 en de vorming van een Football League waarin de topclubs tegen elkaar streden in 1888 maakte de voetballerij compleet. De sport werd populair  over de hele wereld en in 1904 werd de FIFA opgericht en ontstond er een internationale competitie.