De Japanse bezetting van Nederlands-Indië

8 maart 1942 - Na enkele maanden van hevige gevechten moet Nederland haar eeuwenoude kolonie Nederlands-Indië overdragen aan Japan. De Japanners krijgen tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen enkele maanden heel Zuid-Oost Azië in handen.

Achtergrond

Al voor de Tweede Wereldoorlog had Japan veel interesse in Nederlands-Indië. De Indische grond was rijk aan olie, een grondstof waar de Japanners zelf een gebrek aan hadden. Na de Japanse aanval op de Amerikaanse havenstad Pearl Harbour verklaarde ook Nederland in 1941 de oorlog aan Japan.

Te land, ter zee en in de lucht

Het Japanse leger viel Nederlands-Indië aan ter land, op zee en via de lucht. Het Nederlandse leger in Indië werkte samen met de geallieerden Australië, Engeland en Amerika in de American British Dutch Australian Command (ABDAC). Het Nederlandse leger was voornamelijk bezig de eilanden Sumatra en Java te beschermen, omdat deze gebieden voor Nederland de belangrijkste delen van Nederlands-Indië waren.

Japanse opmars

Het Japanse leger was veel te sterk voor Nederland, ondanks hulp van de andere geallieerde mogendheden. De gecombineerde legermacht kon de Japanse troepen met geen mogelijkheid vertragen of tegenhouden. Uit overmacht vernielde Nederland enkele van haar Indische oliebronnen, zodat de Japanners hier geen gebruik meer van konden maken.

De eerste slag in de Javazee

De eerste slag in de Javazee (op 27 februari 1942) betekende het definitieve verlies van het Nederlandse leger in Nederlands-Indië. De ABDAC was niet sterk genoeg om de Japanse marine te verslaan. De Japanse vuurkracht was veel groter; de Japanners beschikten over sterkere wapens die van een grotere afstand afgeschoten konden worden.

Overgave op 8 maart

Op 8 maart 1942 geeft het Nederlandse leger zich over en komt Indië onder een Japans militair bewind. In eerste instantie wordt het Japanse leger onthaald als bevrijder, maar in grote delen van Indië slaat de sfeer snel om. De Japanners gebruiken in grote delen van het land de Indische bevolking als slaven en er worden mensen geëxecuteerd zonder een enkele vorm van proces.

Een onafhankelijk Indonesië

De Japanners stimuleerden onbewust de nationalistische gevoelens van de Indonesische bevolking. Toen Japan zich in 1945 moest overgeven aan de geallieerden en de Tweede Wereldoorlog eindigde, riep Soekarno – de leider van de Indonesische Nationale Partij – de onafhankelijkheid van Indonesië uit.