De Lewis en Clark expeditie in Noord-Amerika

Meriwether Lewis en William Clark waren de leiders van de Lewis en Clark expeditie. Zij brachten aan het begin van de 19de eeuw het westen van Noord-Amerika in kaart. In mei 1804 gingen de twee op pad en pas in september 1806 kwamen zij weer thuis. Hun avontuur zou veel andere ontdekkingsreizigers motiveren om ook naar het westen af te reizen.

De aankoop van Louisiana

In het jaar 1803 kocht president Thomas Jefferson Louisiana van Napoleon voor een bedrag van omgerekend 68 miljoen Franse franken. Het Franse koninkrijk had Louisiana van 1699 tot 1762 in bezit gehad, waarna het gebied in Spaanse handen viel. In 1800 kreeg Napoleon het gebied weer terug, met het doel om het Franse rijk in Noord-Amerika weer te doen herleven. In 1803 zag Napoleon zich echter genoodzaakt het gebied te verkopen; een nieuwe oorlog met de Engelsen lag op de loer. De transactie verdubbelde in één klap de omvang van de Verenigde Staten, maar op het moment dat Jefferson de aankoop deed wist hij niet wat hij precies kocht. Er waren geen goede kaarten beschikbaar van het land ten westen van de Mississippi en niemand was op de hoogte van de exploitatiemogelijkheden van het gebied.

Lewis en Clark expeditie

Het was om deze reden dat president Jefferson zijn secretaris Meriwether Lewis vroeg om een expeditie richting het westen te leiden . Lewis realiseerde zich dat hij hulp nodig had bij deze taak en vroeg zijn goede vriend William Clark, waarmee hij samen in het leger had gediend, om hem te bij te staan.  Samen met een nieuw opgerichte divisie van het leger, het Corps of Discovery, trokken de twee westwaarts. Clark en de troepen vertrokken vanuit Camp Dubois  op 14 mei 1804 en Lewis sloot zich enkele dagen later in Saint Charles bij hen aan. Op 21 mei vertrok het gezelschap via de Missouri rivier richting het westen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Doelen van de expeditie

De expeditie had een aantal belangrijke doelen. Jefferson zelf sprak over het belangrijkste doel: “ to find the most direct and practicable water communication across this continent, for the purposes of commerce." Tijdens de tocht was het verder de bedoeling dat Lewis het gebied in kaart zou brengen en dat hij zou onderzoeken hoe het nieuwe land economisch kon worden uitgebuit. Een belangrijk ander doel had betrekking op de inheemse bevolking. Zij moesten in de gaten krijgen dat het gebied nu toebehoorde aan de Amerikanen en dat de stammen niet langer de baas waren. Lewis en Clark hebben tijdens hun tocht veel bijgedragen aan de wetenschap. Zo hebben ze planten en dieren in het gebied nauwkeurig gedocumenteerd.

De Sioux

De expeditie volgde de loop van de Missouri rivier door het huidige Kansas, Missouri, Omaha en Nebraska. Op de kaart hierboven is goed te zien langs welke route de ontdekkingsreis liep. Tijdens de tocht kwamen de expeditieleden in aanraking met diverse inheemse stammen, waaronder de Sioux en de Mandan. Contact met deze stammen verliep moeizaam. Met name de Sioux hebben voor veel problemen gezorgd. Paarden werden gestolen en er moest stevig worden onderhandeld. Leden van de stam eisten giften voordat het gezelschap toestemming kreeg om verder te reizen. Clark schreef over de Sioux: “(they are) the vilest miscreants of the savage race."

Mandan en Sacagawea

Om de winter van 1804 door te komen werd besloten een fort te bouwen in het huidige North-Dakota. Dit fort kwam te staan in de buurt van Washburn en heette Fort Mandan (genoemd naar de lokale inheemse stam). Helaas is het originele fort verdwenen, maar op ruwweg dezelfde plek staat tegenwoordig een natuurgetrouwe replica. Het gezelschap trok verder door het territorium van de Mandan en ontmoette hier de Frans-Canadese jager Toussaint Charbonneau en zijn vrouw Sacagawea. Sacagawea was van oorsprong Indiaanse, geboren als lid van de Lemhi Shoshone. Met haar expertise en inzicht in de inheemse cultuur werd vrede gesloten met de Mandan en kon het gezelschap zonder verdere problemen doorreizen. Op 7 november 1805 kregen Lewis en Clark voor het eerst de Grote Oceaan in zicht, twee weken later zouden ze deze definitief bereiken.

Belang van de reis

Lewis en Clark, samen met het corps, hadden hiermee hun missie volbracht. Onderweg hadden ze diverse kaarten opgesteld van het gebied en hadden ze diplomatieke verbonden gesloten met tenminste 20 lokale stammen. Misschien nog wel belangrijker was dat ze een route hadden gevonden van de Missouri naar de Grote Oceaan, hoewel dit geen aaneengesloten waterweg bleek te zijn zoals altijd werd gedacht (de befaamde North West Passage). Onderweg hadden ze bovendien plantenzaden verzameld en monsters opgestuurd en meer geleerd over de taal en de gebruiken van de inheemse bevolking. Hun reis was slechts het begin: na de expeditie van Lewis en Clark besloten veel ontdekkingsreizigers ook hun geluk te beproeven aan de andere kant van de frontier; het westen van de Verenigde Staten was geopend!

Onderzoek naar de route van Lewis en Clark

Lewis en Clark beschreven de route die zij aflegden in uitgebreide logboeken, die rijk voorzien waren van kaarten en andere locatieaanduidingen. Desondanks waren sommige delen van de route nagenoeg onvindbaar voor historici. In een zoektocht naar de laatste ontbrekende sporen van de route, vonden archeologen door de jaren heen veel sporen van kampementen, maar geen van die vondsten was écht zonder enige twijfel een overblijfsel van de expeditie.

De vondst van een latrine op een locatie die in de logboeken wordt omschreven als ‘Travelers Rest’, vonden de archeologen inderdaad de resten van een kamp. En die vondst bleek een belangrijke sleutel in het traceren van de route van Lewis en Clark. Vooral de inhoud van een latrine die bij het kamp gegraven was, gaf de aanwijzing die de archeologen nodig hadden. In de latrine werden namelijk sporen van kwik gevonden.

Kwikchloride werd in het begin van de negentiende eeuw vaak als medicijn gebruikt. Het uiterst giftige goedje doodde veel verschillende soorten bacteriën en werkte ook nog eens als een laxeermiddel. De gezondheidsrisico’s voor mensen werden bij toediening van het overigens erg giftige ‘medicijn’ toen nog voor lief genomen. De expeditie van Lewis en Clark was ruim voorzien in de beste medicijnen van die tijd, en de expeditieleden waren dus ook goed voorzien in hun kwik-kuurtjes. De pillen met kwik die de expeditieleden namen, kwamen via hun spijsverteringskanaal in die latrines terecht en omdat kwik nauwelijks vergaat, waren die sporen ruim twee eeuwen nadat het kwik in de latrines terecht kwam, nog zichtbaar.