De macht van Nefertiti. Hoe hoog steeg zij uit boven Toetanchamon?

Nu Toetanchamons graf geen verborgen kamers blijkt te hebben, blijft het mysterie rond zijn stiefmoeder voortduren. In de veertiende eeuw v.Chr. stond de koningin bekend als de mooiste vrouw van Egypte. Behalve over adembenemende schoonheid, beschikte Nefertiti over vergaande politieke invloed. Hoe ver haar politieke macht reikte, is nog steeds onderwerp van discussie.

Een controversiële farao

Als telg van een adellijk geslacht trouwde zij met farao Akhnaton, een man van controverse. Tijdens zijn regeerperiode verruilde hij het meergodendom voor de verering van de god van de zon. Ook verplaatste hij de regeringszetel van Memphis naar de Stad Amarna. Deden deze hervormingen al de wenkbrauwen fronsen van hoogwaardigheidsbekleders, hun ergernissen stapelden zich op over Akhnatons optreden in een diplomatiek conflict met de Hettieten.

Een trouwe echtgenote en co-regent

De farao kreeg in ieder geval bijval van zijn koningin Nefertiti. Zij schonk hem zes dochters en stond hem, althans op afbeeldingen, terzijde in politieke besluiten. Opvallend genoeg doken eveneens afbeeldingen op van de first lady als wagenmenner van strijdwagens of als rechter over gevangenen. Deze zaken vielen normaal gesproken onder het takenpakket van de farao. Zou Nefertiti de baas spelen over haar man?

Buste van Neferiti

Nefertiti als kameleon

De bronnen uit latere periodes maken de situatie nog vreemder. Nefertitis naam verdween van het toneel, maar vermoedelijk regeerde ze door onder een andere titel. Sterker, na Akhantons dood nam zij de bestuurszetel over. Ze deed zich, op papier, voor als een mannelijke farao, zodat zij een van haar dochters als troonopvolger kon aanwijzen. Zo ver kwam het niet. De 9-jarige Toetanchamon, die door Akhnaton was verwerkt bij een andere vrouw, besteeg de troon.

Achter de schermen bij Toetanchamon

Nefertiti bleef achter de schermen echter aan de touwtjes trekken. Onder de hoede van Nefertiti herstelde de jonge farao Toetanchamon de macht van de traditionele goden en verhuisde hij de regeringszetel weer naar Memphis. Tegelijkertijd kreeg de koning van de Hettieten een opvallend voorstel toegestuurd. Een Egyptische prinses, mogelijk Nefertiti onder weer een andere naam, stelde voor dat zij een van zijn zonen zou trouwen. Het huwelijk moest de vrede tot stand brengen tussen de twee rijken, die inmiddels in een militair conflict waren beland.

Geen graf voor Nefertiti

Het vredesvoorstel verliep niet volgens plan. De Hettitische huwelijkskandidaat kwam onderweg naar Egypte om het leven. Vermoedelijk werd hij uit de weg geruimd door Egyptische spionnen die handelden in opdracht van oorlogshitsers aan het hof van de farao. Toetanchamon zelf ging eveneens, onder verdachte omstandigheden, vroegtijdig het graf in. In zijn tombe werd geen ruimte vrijgemaakt voor Nefertiti, de vrouw die mogelijk verantwoordelijk was voor veel van zijn politieke besluiten.