De machtige Amalia von Solms (1602-1675)
Stadhouder Frederik Hendrik en zijn vrouw Amalia van Solms kregen negen kinderen, van wie er vijf de volwassen leeftijd bereikten. Die konden niet zelf hun huwelijkspartner kiezen. Net als bij andere regerende families stonden de dynastieke belangen voorop. Amalia was er een meester in om die te bedisselen. Ineke Huysman heeft onderzocht hoe ze dit deed.
Het was in de Republiek der Verenigde Nederlanden én daarbuiten een publiek geheim dat niemand het waagde iets met stadhouder Frederik Hendrik te bespreken zonder eerst zijn vrouw Amalia von Solms te paaien. Koningen, staatslieden, regenten, militairen en kooplieden: allen stuurden haar porselein, kristal, parels, diamanten en andere geschenken om haar gunstig te stemmen. Amalia’s invloed op de binnen- zowel als buitenlandse politiek van de Republiek was aanzienlijk, al had ze geen formele functie. Zo was zij nauw betrokken bij de onderhandelingen die voorafgingen aan de vrede van Munster. Omdat vrouwen van politieke leiders in de vroegmoderne tijd geen directe politieke macht konden uitoefenen, behalve wanneer zij regentes of voogd waren, zochten zij doelbewust andere middelen om hun invloed te doen gelden; een belangrijk middel daarbij was het voeren van correspondenties. Die van Amalia en andere Nassau-vrouwen zijn kortgeleden voor het eerst beschikbaar gekomen. Het terrein waarop zij bij uitstek achter de schermen en informeel hun macht konden doen gelden, was de huwelijkspolitiek. Amalia was een fervent voorvechtster van de dynastieke belangen van het Huis van Oranje-Nassau via de verbintenissen van haar kroost, helemaal toen ze na het overlijden van Frederik Hendrik in 1647 de mater familias werd.
Hofdame Amalia
Amalia zelf was afkomstig uit een Duitse grafelijke familie en woonde pas sinds 1620 in Den Haag. Ze was er gearriveerd als hofdame van de gevluchte vorstin Elizabeth Stuart, die met haar man Frederik V keurvorst van de Palts uit hun koninkrijk Bohemen was verdreven na hun nederlaag in een van de eerste grote veldslagen uit de Dertigjarige Oorlog. Ze hadden slechts één winter op de troon gezeten, vandaar de bijnaam 'Winterkoningin' voor Elizabeth. De Staten-Generaal verleende haar gezin en hofhouding asiel in de Republiek. Frederik van de Palts was namelijk een neef van de toenmalige stadhouder Maurits en als protestant een van de bondgenoten van de Republiek. Wrang detail: de Winterkoning en –koningin kregen de beschikking over het geconfisqueerde huis aan de Kneuterdijk van de kort tevoren onthoofde Johan van Oldenbarnevelt.
In 1625 trouwde hofdame Amalia, gravin van Braunfels, met de man die móest huwen om de erfenis van zijn broer Maurits veilig te stellen en om ervoor te zorgen dat er wettige Oranjes geboren werden om het stadhouderschap ook in de toekomst voor de familie te waarborgen. Frederik Hendrik van Oranje-Nassau (1584-1647) was de enige zoon van Willem van Oranje die deze taak op zich kon nemen nu zijn oudere broer Filips Willem kinderloos was gebleven en Maurits op sterven lag.
Frederik Hendrik en Amalia onderhielden al amoureuze betrekkingen toen zij nog hofdame van de Winterkoningin was, maar na hun huwelijk veranderde Amalia’s positie ten opzichte van Elizabeth Stuart volledig. Amalia beschouwde zichzelf nu als hoger in rang. Ze wilde haar eigen hof internationale allure geven en ze liet zich daarbij vooral inspireren door het hof van de Winterkoningin, die zich daardoor nogal eens geschoffeerd voelde. Zij op haar beurt vergat nooit, en liet het anderen evenmin vergeten, dat ze Engelse royalty was: haar vader was koning Jacobus I, haar broer Karel I.
Meer lezen? Je vind het hele verhaal in het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Abonnees van Geschiedenis Magazine krijgen dit nummer omstreeks 21 januari in de brievenbus.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 7 januari 16:00 u., dan krijg ook jij dit nummer huis!
JA GRAAG IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
**Geschiedenis Magazine is partner van IsGeschiedenis**
