De uitvinding van de automatische weefmachine
Uitvindingen – De eerste automatische weefmachine werd in de tweede helft van de achttiende eeuw uitgevonden. De Fransman Joseph-Marie Jacquard automatiseerde de weefmachine nog verder, waardoor het productieproces vanaf de negentiende eeuw werd vergemakkelijkt.
Weven is al een eeuwenoude bezigheid. Het is niet precies bekend in welk jaar het weven tot stand is gekomen. Wel zijn er aanwijzingen dat in het oude Egypte al handmatig werd geweven, doordat er een afbeelding gevonden is van een weefgetouw op een Egyptisch aardewerk uit ongeveer 4.400 v.C.
Eerste pogingen van mechanisch weefgetouw
In de zestiende en de zeventiende eeuw werden er al pogingen gedaan om het weefgetouw te mechaniseren, maar deze voorlopers van het mechanische weefgetouw boden niet het gewenste resultaat. Wel vond de Schotse predikant William Lee vond in 1589 het eerste weefgetouw voor kousen uit.
Edmund Cartwright
De Britse geestelijke Edmund Cartwright (1743-1823) maakte de eerste bruikbare machine die een einde maakte aan het handmatig weven. Ondanks dat hij nog nooit iemand zag weven, ontwikkelde een weefgetouw dat aanvankelijk door paardekracht, en later door stoom werd aangedreven. Hij patenteerde de machine in 1785. In de jaren daarna voorzag Cartwright zijn machine continu van verbeteringen. Hij startte in 1787 een weverij in Doncaster.
Jacquard-getouw
De in 1752 geboren Fransman Joseph-Marie Jacquard (1752-1834) verbeterde de weefmachine verder. Hij was de zoon van een ervaren wever en hij had daardoor goed zicht op de kneepjes van het weven. Tijdens zijn werk in Parijs ontdekte Jacquard de resten van een oud weefgetouw. Hij borduurde hier op voort en hij ontwikkelde in de beginjaren van de negentiende eeuw een volautomatische weefmachine. Deze kwam bekend te staan als het Jacquard-getouw. Deze machine werd aangestuurd door zogenaamde ponskaarten, waarmee gaten geponst werden. De machine kon hiermee nog meer automatische bewerkingen uitvoeren. Ook zorgde de machine ervoor dat de afzonderlijke kettingdraden automatisch werden aangestuurd. Het productieproces voor het weven van moeilijke stoffen als brokaat en damast ging daarnaast een stuk makkelijker.
Invloeden
De Franse keizer Napoleon Bonaparte (1769-1821) was erg te spreken over de uitvinding van Jacquard. Hij verklaarde de machine in 1805 tot 'publiek domein'. Jacquard had met zijn uitvinding ook na zijn dood veel invloed. De term "Jacquard" wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt voor de weeftechniek waarbij ingewikkelde patronen in stof worden geweven.
Afbeelding:
See page for author [Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons
