De Vandalen en de plundering van Rome
De term vandalisme is afgeleid van het volk de Vandalen, die in 455 na Christus de stad Rome plunderde.
In de eerste eeuwen na het begin van onze jaartelling groeide het Griekse oosten en gelatiniseerde westen van het Romeinse rijk steeds verder uit elkaar. In 395 viel het Romeinse rijk vervolgens officieel uiteen in een westelijk en oostelijk deel. Het Oost-Romeinse rijk ging, met Constantinopel als hoofdstad, zelfstandig verder. Dit rijk zou later bekend worden als het Byzantijnse rijk.
West-Romeinse rijk
Het westelijk deel van het Romeinse rijk kon in deze tijd de invallen van Germaanse stammen niet meer tegengaan. Er ontstonden Germaanse enclaves op Romeins grondgebied, die in feite onafhankelijk waren. Daarnaast begonnen de Germanen een grote groep te vormen in het Romeinse leger. Na verloop van tijd konden Romeinse keizers alleen nog op de troon blijven als zij gesteund werden door de Germaanse generaals. Deze keizers hadden in feite dus weinig meer te vertellen.
Vandalen
Eén van de barbaarse stammen die zich van over de Rijngrens in het Romeinse rijk vestigden waren de Oost-Germaanse Vandalen. Zij trokken door tot in Spanje en staken in 429 zelfs over naar Afrika, waar zij een Vandaals koninkrijk stichtten dat ruim een eeuw bleef bestaan. Het centrum van dit koninkrijk was de stad Carthago en het omvatte een gedeelte van noordelijk Afrika, Sicilië, Sardinië, Cosica en de Balearen. De Vandalen beheersten in deze periode het westelijk deel van de Middellandse Zee.
Plundering Rome
In 410 werd de neergang van het West-Romeinse rijk geïllustreerd toen de stad Rome geplunderd werd door de Visigoten. De Vandalen ondertussen waren in een conflict verzeild met de keizer van het West-Romeinse rijk, waarop ook zij richting Rome trokken. Dit bracht een enorme schok teweeg in het rijk.
Vandalisme
Toen de Vandalen in aantocht waren, ontvluchtte de Romeinse keizer de stad. Volgens de overlevering verzocht paus Leo I de Vandalen om de stad niet te verwoesten en haar inwoners niets aan te doen. Hierop werden de poorten van Rome opengesteld voor de Vandalen. Veertien dagen lang plunderden de Vandalen de stad zo grondig, dat in de achttiende eeuw de term vandalisme gegeven werd aan ernstige en onnodige verwoestingen.
Buit
Er bestaat echter enige onzekerheid over de ernst van de Vandaalse verwoestingen. Waarschijnlijk werden er relatief weinig inwoners van Rome gedood en weinig gebouwen platgebrand bij de plunderingen. Scheepsladingen met gevangenen en kostbaarheden werden echter naar Afrika gestuurd. In 476 hield het westelijk Romeinse Rijk officieel op te bestaan, toen de aanvoerder van de Germaanse huurlingen Odoaker de laatste Romeinse keizer afzette en zichzelf tot koning van de Germanen in Italië uitriep.
