De verdronken stad Reimerswaal: het Pompeï van Nederland

Aan de zuidoever van de Oosterschelde, in Zuid-Beveland, lag tot de 17e eeuw het stadje Reimerswaal. Daarna verdween het in de golven en sindsdien ligt het begraven onder een dikke laag zand. Het ‘Pompeï van Nederland’ is sinds 2017 een rijksmonument.

Belangrijke havenstad

Wanneer Reimerswaal is ontstaan is onduidelijk. Het vroegste bewijs van het bestaan stamt uit 1203. In 1375 kreeg Reimerswaal stadsrechten. Vanwege de ligging aan de Oosterschelde gold het stadje als de belangrijke handelshaven in de regio. Meekrap, een plant waaruit rode kleurstof getrokken kon worden, was de voornaamste handelswaar en werd doorgevoerd naar Vlaanderen. 

Kwade zaterdag

In de 16e eeuw werd Reimerswaal steeds vaker geteisterd door overstromingen van de Oosterschelde. De enorme stormvloed die op 5 november 1530, de dag die later bekend kwam te staan als ‘quade saterdach’ spoelde een groot deel van de ommelanden van het stadje weg. Een overstroming twee jaar later sneed de stad voorgoed af van Zuid-Beveland, waardoor Reimerswaal een klein eilandje werd. De stad, die economisch afhankelijk was van de aanvoer van handelswaar uit die regio, kwam daardoor in een crisis terecht.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Gedoemde stad

Het tij was niet meer te keren en Reimerswaal kon zich steeds minder goed weren tegen de oprukkende zee. In 1551 werden de herstelde dijken opnieuw verwoest en verdwenen de dorpen rondom de stad in zee. In 1555 brak de laatste dijk en kwam het water tot aan de stadsmuren. Twee jaar later, in 1557, konden ook de stadswallen het water niet meer tegenhouden. Veel huizen gingen verloren en de meeste bewoners verlieten het eiland en verhuisden naar Tholen of Zierikzee.

Genadeklap voor Reimerswaal

Tot overmaat van ramp maakte het stadsbestuur van Reimerswaal tijdens de Tachtigjarige Oorlog de fatale beslissing zich aan de kant van de Spanjaarden te scharen. In 1573 veroverden de Geuzen de stad en brandden hem plat. Na drie jaar keerden enkele bewoners terug om tevergeefs weer een nieuw bestaan op te bouwen. De ruïnes van Reimerswaal verdwenen begin 18e eeuw in de golven.

Verborgen verleden

Wat ooit de derde stad van Zeeland was, is nu een zandbank. Reimerswaal raakte in de loop der eeuwen in de vergetelheid. Maar archeologen verwachten dat de historische stad nog steeds onder de zanderige oevers van de Oosterschelde en het asfalt bij de Bergse Diepsluis uit 1978 ligt. Net als Pompeï zou de stad, bevroren in de tijd sinds het onder het zand ligt, opgegraven kunnen worden. De monumentale status van de verdronken stad beschermt het stukje verborgen verleden tegen schatgravers en moderne bouwprojecten. Historici en archeologen hopen dat er daardoor meer bewaard blijft voor wetenschappelijk onderzoek. 

Bronnen:

• Omroep Zeeland, ‘Waar is de stad Reimerswaal gebleven?’ (film) 
• Orisant.com, ‘De vloek van Reimerswaal. Het verhaal van het verdronken land van Zuid-Beveland’ 
• Absolute Facts, ‘Verdronken land van Reimerswaal’ 

Afbeelding:

‘Rommerswael Vertoonden zich Vanouts aldus’, gravure uit 1634 [Public Domain via Wikimedia Commons]