De vierde Engels-Nederlandse oorlog (1780-1784)

#Wistjedat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vier oorlog met Groot-Brittannië heeft uitgevochten? Zeeoorlogen waren voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden niets vreemds. Zo worden de verhalen van eerdere oorlogen met Groot-Brittannië tot op heden nog steeds verteld, denk aan de befaamde tocht naar Chatham (1667), waar ook Michiel de Ruyter aan deelnam. De meeste oorlogen met Groot-Brittannië gingen over macht op zee en een monopolie op specerijen. De vierde Engels-Nederlandse zeeoorlog werd echter om een andere reden uitgevochten.

Aanleiding tot de Vierde Engels-Nederlandse oorlog

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Groot-Brittannië bevonden zich door het aantreden van Koning Willem III als koning van Engeland (1689) in kalmere wateren. De concurrentie tussen de twee naties nam af en het bleef rustig. Voor Nederland bleek dit op de langere termijn echter totaal niet positief uit te pakken. De Nederlandse economie begon gestaag af te zwakken, en in 1780 lagen de inkomen per hoofd van de bevolking in de Nederlanden onder dat van Groot-Brittannië. De Britten waren op de Amerikaanse kolonies ondertussen verwikkeld in een langdurige en slepende strijd tegen rebellen die spraken van soevereiniteit en vrijheid. De Republiek, wederom niet gecharmeerd van de Britten, gaf steun aan deze rebellen door wapens en munitie te leveren aan de kolonie op Sint-Eustatius. Meerdere verzoeken van Groot-Brittannië om deze levering van wapens en munitie te staken, werden niet gehonoreerd.

Oorlogsverklaring

In 1778 werd voormalig koopman Henry Laurens benoemd tot Amerikaanse ambassadeur in de Republiek. Laurens zou op een schip vanuit Newfoundland vertrekken naar Amsterdam. Aan boord van dat schip, een document met de opdracht hulp te vragen aan de Republiek in de vorm van een handelsakkoord en lening. Ver kwam Laurens echter niet, want vlak voor de kust zou hij door de Britten worden tegengehouden. Laurens probeerde het bewijsmateriaal van zijn opdracht nog te vernietigen door de documenten overboord te gooien maar tevergeefs. De Britten visten de documenten op, Laurens werd gevangengezet en op 20 december 1780 verklaard Groot-Brittannië de oorlog aan de Republiek.

Verloop en afloop

De Nederlandse oorlogsvloot was tijdens deze vierde zeeoorlog zwaar in de minderheid, en behaalde zijn enige overwinning tijdens de slag bij de Doggersbank. De oorlog duurde uiteindelijk vier jaar en werd beëindigd met de vrede van Parijs. De vrede was niet bepaald gunstig voor de Republiek. In die vier jaar die de oorlog duurde, verloor de VOC het monopolie op de specerijenhandel, moest de Republiek haar kolonie Negapatnam in India afstaan en kregen de Britten vrije vaart op de Molukken.