Een stormachtige geschiedenis: de Sint-Elizabethsvloed & de Kerstvloed

De afgelopen dagen stormde het behoorlijk in Nederland. Bomen werden uit de grond gerukt, dakpannen waaiden van de daken en er kantelde zelfs een vrachtwagen op de Afsluitdijk. De Nederlandse geschiedenis is stormachtig. Zo vond de overbekende Watersnoodramp in 1953 plaats, maar kent u ook de geschiedenis van de vernietigende Sint-Elizabethsvloed en de Kerstvloed?

Sint-Elizabethsvloed

De Sint-Elizabethsvloed verwijst eigenlijk naar drie overstromingen die op 19 november plaatsvonden in verschillende jaren. Deze stormen zijn vernoemd naar de heilige Sint-Elizabeth, omdat 19 november haar naamdag was. De eerste Elizabethsvloed vond plaats in 1404. Volgens de historische bronnen is zo´n 3.000 hectare land verloren gegaan. De tweede Elizabethsvloed vond plaats in 1421. Deze natuurramp was zwaarder dan de andere twee en werd waarschijnlijk veroorzaakt door een zware noordwesterstorm met een hoge stormvloed.

Verwaarloosde dijken

Van springvloed zoals bij de Watersnoodramp van 1953 was geen sprake, maar door het slechte dijkonderhoud ontstond een overstroming. Dit slechte dijkonderhoud was te wijten aan de Hoekse- en Kabeljauwse Twisten. Door de hoge kosten die de oorlogsvoering met zich mee had gebracht was het dijkonderhoud verwaarloosd. De derde Elizabethsvloed vond plaats in 1424 en volgde dus kort op de vorige Elizabethsvloed.

Sage van Kinderdijk

Het gevolg van de drie natuurrampen was dat de Hollandse Biesbosch ontstond. Tevens heeft de Kinderdijk haar naam aan de watersnoodramp te danken. Het verhaal gaat dat tijdens de tweede Elizabethsvloed een kindje genaamd Beatrix in een wiegje niet ver van Dordrecht in het water dreef. Het geluk wilde dat een kat ook zijn toevlucht had gevonden in het wiegje en door telkens van de ene naar de andere kant te springen het kindje redde. De plek waar het kindje aan wal kwam, wordt vandaag de dag de Kinderdijk genoemd. Een variant van deze sage is ook in Utrecht te vinden waar een steegje aan het Neude nog steeds de naam Kindjeshaven draagt.

Kerstvloed

Naast de Sint-Elizabeths vloed is de Kerstvloed een grote watersnoodramp uit de Nederlandse geschiedenis. De Kerstvloed was een stormvloed die, zoals de naam al doet vermoeden, met Kerst plaatsvond. Op de nacht van 24 op 25 december 1717 werden grote delen van Nederland, Duitsland en Scandinavië getroffen. Het was de laatste storm die het noorden van Nederland trof. Het water kwam tot in Amsterdam, Haarlem, Dokkum, Zwolle en Groningen. Alleen al in de provincie Groningen verdwenen er meer dan 2.000 mensen, 3.000 paarden,11.000 koeien en 20.000 schapen in de golven. Het totale dodenaantal van alle landen lag op ongeveer 14.000 mensen.

Economische neergang

De zware storm zorgde voor een fikse economische neergang voor de plaatselijke bevolking. Met name de gebieden in Oost-Friesland - het huidige Duitsland - werden hard getroffen. De rampspoed werd nog versterkt door de strenge vorst en sneeuwval die de dagen daarop volgde.