EK stad Charkov: slagveld in de Tweede Wereldoorlog

De Oekraïense stad Charkov was gedurende de Tweede Wereldoorlog het toneel van vier bittere veldslagen tussen de Duitse troepenmacht en het Rode Leger van de Sovjet-Unie. De twee grootmachten bleven touwtrekken om de stad, die van groot strategisch belang was voor beide partijen.

In juni 1941 viel het Duitse leger de Sovjet-Unie binnen. Charkov was een stad in Oekraïne, dat destijds lag in de Sovjet-Unie. De stad was van strategisch belang voor de Russen, omdat het een aantal fabrieken huisvestte waar wapens werden gemaakt. De Duitsers wilden de stad om deze reden veroveren. Ook konden ze vanuit Charkov gemakkelijk het Russische binnenland aanvallen.

Eerste slag van Charkov

Op 20 oktober 1941 sloegen de Duitse troepen toe. Vanuit het zuiden trokken ze op om Charkov in te nemen. De Russische bevelhebbers zagen al snel in dat ze de stad onmogelijk konden verdedigen tegen de Duitse overmacht. Daarom begonnen de Russen hun wapentuig en fabrieksmaterialen op treinstellen te laden. De Russische troepen hielden de Duitsers maar met moeite buiten de stad, en het Duitse leger had zich in tweeën gesplitst om de stad te omsingelen. De Russische treintransporten wisten de stad echter net op tijd te verlaten, voordat de Duitsers de stad veroverden. De treinen reden tot ver achter de Russische linies in het oosten, buiten het bereik van de Duitse bommenwerpers.

Tweede slag van Charkov

Een half jaar later hadden de Russen hun zelfvertrouwen herwonnen. Tijdens de winter van ’41-‘42 begon het Russische leger aan een tegenoffensief. De Russen wisten de Duitse linie 160 kilometer terug te dringen. Het Russische leger besloot vanuit het gebied rond Charkov de linie uit te breiden. Op 12 mei 1942 vielen de Russen aan, en wisten ze de Duitsers aanvankelijk terug te dringen. Na zich een tijdje te hebben teruggetrokken lanceerden de Duitsers echter onverwachts een tegenaanval. Dit had desastreuze gevolgen voor de Russen. Grote aantallen troepen werden omsingeld, 207.000 Russische soldaten kwamen om het leven en 1300 tanks werden vernietigd.

Derde slag van Charkov

In januari 1943 lanceerden de Russen opnieuw een serie aanvallen waarmee ze Charkov in handen kregen. Het Russische leger was in dit gebied echter sterk uitgedund. De Duitse bevelhebber, Erich von Manstein, was hiervan op de hoogte. Hij wilde van dit feit gebruik maken, en viel met zijn troepen op 7 maart 1943 Charkov aan. De stad zelf kreeg het daarbij zwaar te verduren, omdat de Duitsers en Russen met straatgevechten de overhand probeerden te krijgen. Beide partijen leden zware verliezen, maar de Duitsers kregen de overhand. Charkov was wederom in handen van de Duitsers, maar het Duitse garnizoen was ernstig verzwakt.

Vierde slag van Charkov

In augustus 1943 organiseerden de Russen een laatste offensief waarmee de Duitsers teruggedrongen moesten worden. Op 3 augustus viel het Rode Leger Charkov aan. Het Duitse garnizoen bood fel verzet, maar was te klein in aantal om de Russische aanval af te slaan. Op 23 augustus was het gehele gebied in handen van de Russen. Het was de laatste keer dat Charkov door één van de twee troepenmachten werd veroverd. De oorlog had echter zijn tol geëist op de stad. Voor de oorlog was Charkov groter dan Kiev, maar vanwege de gevechten was de stad verwoest en onderbevolkt.

Charkov werd na de oorlog herbouwd en is in de afgelopen 70 jaar uitgegroeid tot een stad van meer dan 1 miljoen inwoners. In 2012 zal Charkov opnieuw het toneel zijn van een wedloop. Ditmaal zullen er echter geen wapens bij betrokken zijn. Vandaag begint de eerste wedstrijd van het Europees Kampioenschap voetbal 2012 in Oekraïne.