Er is nu één interactieve kaart waar alle vliegtuigcrashes van de Tweede Wereldoorlog in zuidwest Nederland op te vinden zijn

Tijdens de Tweede Wereldoorlog crashten in Nederland zo’n 6,000 vliegtuigen. Gedurende vrijwel de hele oorlog was het Nederlandse luchtruim toneel van een hevige strijd tussen geallieerde en Duitse vliegtuigen. Al jaren wordt getracht de duizenden neergestorte vliegtuigen in kaart te brengen. Stichting Wings to Victory heeft op 24 februari 2021 een volledige kaart kunnen presenteren van zuidwest Nederland. Alle 627 vliegtuigcrashes in de regio Zeeland zijn nu terug te vinden op een interactieve kaart op hun website. Het in kaart brengen van alle vliegtuigwrakken is tijdrovend, maar ook belangrijk, werk.

Stichting Wings to victory

De stichting Wings to Victory, die als doel heeft de herinnering van overleden vliegeniers in leven te houden, heeft duizenden uren in de kaart gestoken. Nederlandse vrijwilligers, zoals Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945, zijn al langere tijd bezig verzamelen van informatie over van vliegtuigcrashes uit de Tweede Wereldoorlog. Ook in het Wings to Victory museum in Zeeland hing al langere tijd een papieren kaart waar met punaises werd aangegeven waar vliegtuigen gecrasht waren. Toen duidelijk werd dat in Gelderland een interactieve kaart van vliegtuigcrashes in de Achterhoek was gemaakt, besloot Wings to Victory eenzelfde kaart op te zetten. De kaart van de regio Zeeland geeft 627 vliegtuigcrashes aan. Martin van Gurp van Wings to Victory stelt dat: “elk dorpje heeft wel een crash meegemaakt”.

Luchtoorlog om Zeeland

Gedurende de Tweede Wereldoorlog was Zeeland van groot strategisch belang. De zeearmen liepen diep Nederland in en via de Westerschelde werd de belangrijke haven van Antwerpen bereikt. Vanwege haar strategische positie besloten de Duitsers daarom in 1942 om, als onderdeel van de Atlantikwall, een 5,000 kilometer lange verdedigingslinie die van Noorwegen tot de Spaanse grens liep, bij Vlissingen extra verdedigingswerken te bouwen. Er werd artillerie, antitankgeschut en luchtafweergeschut geplaatst. Dat de controle over de Westerschelde van groot strategisch belang was bleek ook tijdens de Slag om de Schelde. De Britse en Amerikaanse luchtmachten voerden tijdens deze slag grote operaties uit om grondtroepen te ondersteunen. De haven van Breskens werd gebombardeerd om Duitse troepenverplaatsingen te voorkomen en om de Duitsers van het eiland Walcheren te verdringen bombardeerde de Britse Royal Air Force de dijk bij Westkapelle om zo het eiland te laten overstromen. Gedurende de hele Tweede Wereldoorlog zijn er vliegtuigen neergestort in de regio Zeeland, maar tijdens de Slag om de Schelde liep dat aantal door de felle strijd snel op. Bijna dagelijks werden geallieerde vliegtuigen door Duits luchtafweergeschut naar beneden gehaald.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Samenstellen van de kaart van Wings to Victory

Om de luchtoorlog boven zuidwest Nederland te beschrijven heeft Historicus Wim de Meester, in samenwerking met Kees Stoutjesdijk, duizenden uren besteed aan hun serie boeken De luchtoorlog boven Zeeland. Deze serie vormt ook de grondslag voor de kaart van Wings to Victory. Alleen al in deze collectie heeft duizenden uren werk gezeten. Veel informatie kon de Meester halen uit archieven die de Duitsers tijdens de Tweede wereldoorlog bijhielden. Tijdens de bezetting werden vliegtuigcrashes door de Duitsers uitvoerig in kaart gebracht. Van Gurp vermoedt daarom dat Wings to Victory, mede dankzij die uitgebreide archiefinformatie, inmiddels alle vliegtuigcrashes in de regio Zeeland in kaart heeft gebracht.

Bij het publiceren van de interactieve kaart kon de stichting toch rekenen op een aantal reacties van mensen die een vliegtuigwrak in de buurt hadden gevonden, wat niet op de kaart teruggevonden kon worden. Ondanks dat de Duitsers vrijwel alle crashes bijhielden, werd er soms bijvoorbeeld opgeschreven dat een vliegtuig bij een bepaalde boerderij was neergestort. Omdat niet helemaal precies te achterhalen is waar dit was, kan een locatie op de kaart soms licht afwijken.

Zodoende zijn er momenteel ook zes meldingen die onderzocht zullen worden door Wings to Victory. Mogelijk zijn er nóg meer vliegtuigwrakken die in kaart gebracht dienen te worden. Op hun website roept Wings to Victory op om informatie over vermiste vliegtuigen, bemanningen en andere relevante informatie te delen. Het zo volledig mogelijk maken van de kaart is een voortdurend project.

Relevantie

Het in kaart brengen van alle vliegtuigcrashes in een bepaald gebied is een tijdrovend project. Toch schuwde Wings to Victory er niet voor om informatie over alle crashes in regio Zeeland op te zoeken en dit overzichtelijk, en gratis, naar buiten te brengen. Op de startpagina van de Wings to Victory database staat in het groot “The most important thing is, that these brave airmen’s sacrifices are honoured and preserved for next generations. They fought for us and our freedom. Lest we forget!”. Om de jonge piloten en bemanningsleden die niet meer terug keerden na hun vliegmissie over Europa te herdenken, heeft Wings to Victory alle 627 vliegtuigcrashes boven zuidwest Nederland in kaart gebracht.

Bronnen:

• Omroep Zeeland: Kaart met vliegtuigcrashes maakt de tongen los: 'We zijn echt verbluft'
• Omroep Zeeland: Alle 627 tijdens de oorlog neergestorte vliegtuigen vanaf nu te zien op één kaart
• Omroep Zeeland: Monnikenwerk moet luchtoorlog boven Zeeland tastbaar maken
• Zeeuwse Ankers: De invasie op Walcheren november 1944
• De Slag om de Schelde: Dagboek in een tijdlijn
• Wings to Victory: Zeeland WW2 Crashsites
• Wings to Victory: Wings to Victory Database - Startpagina

Afbeeldingen:

• Afbeelding 1: 9 Squadron RAF Vickers Wellingtons vliegen in formatie tijdens de Tweede Wereldoorlog (Mei 1945). [Public Domain] Via Wikimedia Commons
• Afbeelding 2: Amerikaans 62ste Gevechts Squadron P-47 Thunderbolts tijdens een missie (1943). [Public Domain] Via Wikimedia Commons